“Αρκετά ως εδώ”, Λάιονελ Σράιβερ (Μεταίχμιο)
της Σταυρούλας Παπασπύρου
Είχα κάποτε ένα φίλο που ορκιζόταν ότι
στα 50 του, με το κομπόδεμα που θα' χε αποκτήσει, θ' άλλαζε οριστικά
τρόπο ζωής. Σήμερα πλησιάζει τα 60, ακόμα να γράψει τα βιβλία που
ονειρευόταν, κι έχοντας μεταλλαχτεί σ' επιχειρηματία, είναι χωμένος
ακόμα πιο βαθιά στα “σκατά”. Αυτόν σκεφτόμουν -πού' σαι νιότη...-
ξεκινώντας το “Αρκετά ως εδώ” της Λάιονελ Σράιβερ. Προχωρώντας όμως
παρακάτω, συνειδητοποίησα ότι η ιστορία του ήρωα της, του Σεπ Νάκερ,
είναι εντελώς διαφορετική. Ώσπου να το τελειώσω, το μυθιστόρημά της μου
θύμιζε κάτι από την “Επέλαση των βαρβάρων” του Ντενί Αρκάν. Πολύ
χιούμορ, πολλή θανατίλα, άφθονη οργή, κοφτερή ματιά πάνω στην κοινωνία,
ερωτικοί χυμοί υπό τις δυσμενέστερες συνθήκες, άγριος ρεαλισμός, μια
βεντάλια από ανθρώπινες σχέσεις κι ένα υπέροχο μέσα στη θλίψη του χάπι
έντ!
Ο Σεπ Νάκερ το λέει και το εννοεί: είτε τον ακολουθήσουν η γυναίκα κι ο έφηβος γιος του είτε όχι, αυτή τη φορά θα φύγει από τις ΗΠΑ. Στέλεχος εδώ και χρόνια στην επιχείρηση μαστορεμάτων που ο ίδιος είχε στήσει κι είχε μοσχοπουλήσει για ένα εκατομμύριο δολάρια, δεν βλέπει την ώρα να πει γεια στο κομπλεξικό αφεντικό του (πρώην υπάλληλό του), ν' απολαύσει επιτέλους ένα οχτάωρο ύπνου δίχως την αίσθηση ότι κάποια υποχρέωση του ξέφυγε, να ξεχάσει τους κωδικούς που ορίζουν την καθημερινότητά του, ν' απαλλάξει το βλέμμα του απ' “όλο αυτό το πλαστικό”... Λαχταρά έναν παραδεισένιο τόπο όπου δεν θα τρέχει με τη γλώσσα έξω, όπου θα σκέφτεται, θα μιλά, θα κοιτάζει τριγύρω, “θα υπάρχει απλώς”. Η δική του γη της επαγγελίας είναι η Πέμπα, ένα εξωτικό νησάκι στ΄ ανοιχτά της Τανζανίας με μηδαμινό συγκριτικά κόστος ζωής. Ο κουμπαράς που κρατούσε για το σχέδιό του παραμένει ανέγγιχτος. Ο Σεπ μόλις αγόρασε τρία εισιτήρια άνευ επιστροφής.
Όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια ο Θεός γελάει, δεν λέμε; Το ίδιο κάνει εδώ κι η Λάιονελ Σράιβερ. Συγγραφέας που τολμά να διαπραγματεύεται δυσάρεστα, σκοτεινά θέματα (όπως το πώς ένας έφηβος γίνεται μακελάρης στο “Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν”), σπεύδει να προσγειώσει τον Σεπ όχι στην Αφρική αλλά στην αμείλικτη πραγματικότητα. Η αγαπημένη του γυναίκα πάσχει από μια σπάνια μορφή καρκίνου (ας όψονται τα υλικά από αμίαντο που χρησιμοποιούσε σμιλεύοντας μέταλλα στην Καλών Τεχνών) κι έχει επειγόντως ανάγκη την ιατροφαρμακευτική ασφάλισή του. Ο Σεπ το δέχεται αδιαμαρτύρητα: δεν θα κουνήσει ρούπι. Και το μυθιστόρημα ανοίγει πανιά!
Πώς αποτιμάται η ζωή ενός καλοστεκούμενου μεσοαστού στην “πιό υπέροχη χώρα του κόσμου”; Πόσες υποθήκες και πόσες εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια χρειάζονται για αξιοπρεπή γηρατειά ή για λίγους ακόμα μήνες ζωής; Τι σημαίνει πρακτικά ότι αργοπεθαίνει ένας μέσα στην οικογένεια; Πώς αντιδρούν μπροστά στη δυστυχία οι συγγενείς, οι φίλοι, οι γνωστοί; Πώς συμπεριφέρονται στους μελλοθάνατους οι γιατροί; Πώς και πόσο πουλιέται η ελπίδα; Πώς σε μεταμορφώνει μια ανίατη αρρώστια, τι δηλητηριώδεις πλευρές σου προδίδει; Γι' αυτά τα-μακριά- από -μας γράφει η συγγραφέας, στήνοντας κι άλλα αγκίστρια στον κεντρικό άξονα της πλοκής.
Αμερικανίδα εγκατεστημένη στο Λονδίνο και με δημοσιογραφική θητεία, η Λάιονελ Σράιβερ δίνει μια ανατριχιαστική εικόνα του συστήματος υγείας των ΗΠΑ προ Obamacare, αναδεικνύει τη δύναμη των ασφαλιστικών εταιρειών και αφουγκράζεται μια κοινωνία διχασμένη ανάμεσα σε θύματα και θύτες, σε “Κορόιδα” και “Κοράκια”, ανάλογα με το αν φορολογούνται ή φοροδιαφεύγουν, αν “καρπώνονται” επιδόματα, αν ζουν με ξένες πλάτες. Μιλά για τα χαπακωμένα σχολιαρόπαιδα , για τις ρωγμές στην εκπαίδευση, για μια καλωδιωμένη γενιά που ίσως να μην είναι και τόσο αυτιστική εν τέλει... Μιλά βέβαια για το χρήμα: η οικονομική αιμορραγία του Σεπ καταγράφεται με λεπτομέρειες. Το ίδιο όμως και η αντοχή του γάμου του, η έγνοια για τον υπέργηρο πατέρα του, η επαγγελματική του συνέπεια και η δημιουργική του τρέλα. Πίσω από τον τίτλο-σύνθημα “Αρκετά ως εδώ”, κρύβεται ένα μπριόζικο “κατηγορώ” στον δυτικό εμπορευματοποιημένο κόσμο κι η ιστορία ενός εντάξει τύπου που κράτησε το όνειρό του ζωντανό. Στα must του φθινοπώρου!
Ο Σεπ Νάκερ το λέει και το εννοεί: είτε τον ακολουθήσουν η γυναίκα κι ο έφηβος γιος του είτε όχι, αυτή τη φορά θα φύγει από τις ΗΠΑ. Στέλεχος εδώ και χρόνια στην επιχείρηση μαστορεμάτων που ο ίδιος είχε στήσει κι είχε μοσχοπουλήσει για ένα εκατομμύριο δολάρια, δεν βλέπει την ώρα να πει γεια στο κομπλεξικό αφεντικό του (πρώην υπάλληλό του), ν' απολαύσει επιτέλους ένα οχτάωρο ύπνου δίχως την αίσθηση ότι κάποια υποχρέωση του ξέφυγε, να ξεχάσει τους κωδικούς που ορίζουν την καθημερινότητά του, ν' απαλλάξει το βλέμμα του απ' “όλο αυτό το πλαστικό”... Λαχταρά έναν παραδεισένιο τόπο όπου δεν θα τρέχει με τη γλώσσα έξω, όπου θα σκέφτεται, θα μιλά, θα κοιτάζει τριγύρω, “θα υπάρχει απλώς”. Η δική του γη της επαγγελίας είναι η Πέμπα, ένα εξωτικό νησάκι στ΄ ανοιχτά της Τανζανίας με μηδαμινό συγκριτικά κόστος ζωής. Ο κουμπαράς που κρατούσε για το σχέδιό του παραμένει ανέγγιχτος. Ο Σεπ μόλις αγόρασε τρία εισιτήρια άνευ επιστροφής.
Όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια ο Θεός γελάει, δεν λέμε; Το ίδιο κάνει εδώ κι η Λάιονελ Σράιβερ. Συγγραφέας που τολμά να διαπραγματεύεται δυσάρεστα, σκοτεινά θέματα (όπως το πώς ένας έφηβος γίνεται μακελάρης στο “Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν”), σπεύδει να προσγειώσει τον Σεπ όχι στην Αφρική αλλά στην αμείλικτη πραγματικότητα. Η αγαπημένη του γυναίκα πάσχει από μια σπάνια μορφή καρκίνου (ας όψονται τα υλικά από αμίαντο που χρησιμοποιούσε σμιλεύοντας μέταλλα στην Καλών Τεχνών) κι έχει επειγόντως ανάγκη την ιατροφαρμακευτική ασφάλισή του. Ο Σεπ το δέχεται αδιαμαρτύρητα: δεν θα κουνήσει ρούπι. Και το μυθιστόρημα ανοίγει πανιά!
Πώς αποτιμάται η ζωή ενός καλοστεκούμενου μεσοαστού στην “πιό υπέροχη χώρα του κόσμου”; Πόσες υποθήκες και πόσες εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια χρειάζονται για αξιοπρεπή γηρατειά ή για λίγους ακόμα μήνες ζωής; Τι σημαίνει πρακτικά ότι αργοπεθαίνει ένας μέσα στην οικογένεια; Πώς αντιδρούν μπροστά στη δυστυχία οι συγγενείς, οι φίλοι, οι γνωστοί; Πώς συμπεριφέρονται στους μελλοθάνατους οι γιατροί; Πώς και πόσο πουλιέται η ελπίδα; Πώς σε μεταμορφώνει μια ανίατη αρρώστια, τι δηλητηριώδεις πλευρές σου προδίδει; Γι' αυτά τα-μακριά- από -μας γράφει η συγγραφέας, στήνοντας κι άλλα αγκίστρια στον κεντρικό άξονα της πλοκής.
Αμερικανίδα εγκατεστημένη στο Λονδίνο και με δημοσιογραφική θητεία, η Λάιονελ Σράιβερ δίνει μια ανατριχιαστική εικόνα του συστήματος υγείας των ΗΠΑ προ Obamacare, αναδεικνύει τη δύναμη των ασφαλιστικών εταιρειών και αφουγκράζεται μια κοινωνία διχασμένη ανάμεσα σε θύματα και θύτες, σε “Κορόιδα” και “Κοράκια”, ανάλογα με το αν φορολογούνται ή φοροδιαφεύγουν, αν “καρπώνονται” επιδόματα, αν ζουν με ξένες πλάτες. Μιλά για τα χαπακωμένα σχολιαρόπαιδα , για τις ρωγμές στην εκπαίδευση, για μια καλωδιωμένη γενιά που ίσως να μην είναι και τόσο αυτιστική εν τέλει... Μιλά βέβαια για το χρήμα: η οικονομική αιμορραγία του Σεπ καταγράφεται με λεπτομέρειες. Το ίδιο όμως και η αντοχή του γάμου του, η έγνοια για τον υπέργηρο πατέρα του, η επαγγελματική του συνέπεια και η δημιουργική του τρέλα. Πίσω από τον τίτλο-σύνθημα “Αρκετά ως εδώ”, κρύβεται ένα μπριόζικο “κατηγορώ” στον δυτικό εμπορευματοποιημένο κόσμο κι η ιστορία ενός εντάξει τύπου που κράτησε το όνειρό του ζωντανό. Στα must του φθινοπώρου!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου