Όταν η ηλικία και ο χρόνος προκαλούν άγχος. Εύη Μεσσαριτάκη Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια

Ηλικια & Χρόνος

Όταν η ηλικία και ο χρόνος προκαλούν άγχος

Το άγχος που έχουν πολλοί άνθρωποι επειδή μεγαλώνουν ή επειδή περνάει ο χρόνος είναι συχνό “παράπονο” των ανθρώπων που αναζητούν θεραπεία. Άλλες φορές μπορεί ν’ αναφερθεί τυχαία σε κάποια συνεδρία πόσο πιεστική μπορεί να είναι η αίσθηση του χρόνου που περνάει ή πόση δυσφορία μπορεί να νιώθουν σε στιγμές συνειδητοποίησης της ηλικίας τους.
Πολλές σημαντικές συνειδητοποιήσεις γίνονται, για παράδειγμα, όταν πλησιάζουν τα γενέθλια των ατόμων.

Πρόκειται για μία συμβολική μέρα που μπορεί να κινητοποιεί ή να αγχώνει τους ανθρώπους. Κάποιοι άνθρωποι τα αγνοούν και δε θέλουν να τα γιορτάζουν. Άλλοι κάνουν προετοιμασίες και πάρτι. Αρκετοί όμως νιώθουν δυσφορία με την περίσταση, αφού τους φέρνει αντιμέτωπους με έναν απολογισμό.

Μία συχνή ερώτηση που κάνω σε ανθρώπους που έχουν τα γενέθλιά τους είναι αν έχουν κάποιο λόγο για να γιορτάσουν. Και η απάντηση πολλές φορές είναι αρκετά διαφωτιστική.
Τα γενέθλια βέβαια συχνά βοηθούν ν’ αναδυθεί και το υπαρξιακό άγχος στους ανθρώπους, η συνειδητοποίηση δηλαδή ότι δεν έχουμε άπειρες ευκαιρίες και χρόνο για να ζήσουμε τη ζωή μας όπως επιθυμούμε. Η συγκεκριμένη διαπίστωση μπορεί να σώσει έναν άνθρωπο ή να τον κάνει να βουλιάξει σε απελπισία. Ο χρόνος μας είναι πεπερασμένος και αυτή είναι μία διαπίστωση που προκαλεί αντικρουόμενα συναισθήματα. Όταν βέβαια το υπαρξιακό άγχος είναι οξύ, ο άνθρωπος μπορεί να παραλύσει από την αγωνία του και να δυσκολευτεί ν’ αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που μπορεί να έχει. Θυμάμαι μία κυρία που ένιωθε έντονο υπαρξιακό άγχος μετά το θάνατο της αδερφής της. Η συγκεκριμένη γυναίκα παρέλυε ακόμα και στη σκέψη του δικού της θανάτου και κάθε τέτοια αναφορά της ήταν αβάσταχτη. Η θεραπεία της χρειάστηκε θάρρος και υπομονή και από τις δύο. Αυτή η γυναίκα έπρεπε ν’ αναλάβει εκ νέου την ευθύνη της ζωής της και των επιλογών της και είχε μεγάλη αντίσταση σε αυτό. Οι θάνατοι αγαπημένων προσώπων επομένως μπορεί να έχουν πολλαπλές επιδράσεις πάνω μας.
Εκτός από τα γενέθλια και τους θανάτους, υπάρχουν και άλλες περιστάσεις στις οποίες αναδύεται έντονο αυτό το άγχος. Η συνταξιοδότηση είναι επίσης ένας σημαντικός σταθμός στη ζωή του ανθρώπου που προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα και άγχος. Οι άνθρωποι χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουν την ταυτότητά και τις προτεραιότητές τους και αυτό είναι μία σύνθετη διαδικασία. Χρειάζεται να βρουν άλλες δραστηριότητες που θα εμπλουτίσουν τη ζωή τους με ενδιαφέρον και περιεχόμενο και ν’ αξιοποιήσουν όλο αυτόν τον ελεύθερο χρόνο που θα έχουν στη διάθεσή τους. Αντίστοιχη συνθήκη είναι και η εμμηνόπαυση για τις γυναίκες. Ο κύκλος της γονιμότητας κλείνει γι’ αυτές και αυτό μπορεί να συνεπάγεται συναισθήματα πένθους. Ταυτόχρονα, βέβαια, μπορεί να ξεκινά και μία περίοδος σεξουαλικής απελευθέρωσης.
Θα ήταν αφελές να πιστέψουμε βέβαια ότι το άγχος της ηλικίας και το υπαρξιακό άγχος συνδέονται μόνο με τη μέση και την ώριμη ηλικία. Θυμάμαι μία κοπέλα μόλις 23 χρονών, που μόλις είχε αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο, να υποφέρει από επίμονες σκέψεις για την ηλικία της και να την υπολογίζει καθημερινά.
Καλό είναι οι άνθρωποι να έρχονται σ’ επαφή με τις αγωνίες τους όσο δυσάρεστα κι αν είναι τα συναισθήματα. Πολλές φορές αυτά τα συναισθήματα μπορεί να τους ενημερώνουν για πολύ σημαντικά ζητήματα που τους αφορούν σε σχέση με τη ζωή τους. Το να ζει κάποιος τη ζωή του με συνείδηση βέβαια χρειάζεται καθημερινή μέριμνα. Το κέρδος που αποκομίζει όμως είναι σημαντικό.