Ψυχίατρος και ψυχολογία του φυλακισμένου

Posted on February 8, 2014

Ο ψυχίατρος είναι ο υπεύθυνος για την παρακολούθηση και τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των φυλακισμένων ατόμων. Ψυχολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι η συχνότητα αυτοκτονιών εντός φυλακής είναι 6 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Ψυχίατρος σε φυλακή ανηλίκων παρακολουθούσε μια σειρά από έγκλειστους στις φυλακές του Κορυδαλλού και κυριολεκτικά έφριξε με τις συνθήκες που επικρατούσαν εκεί!
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην ψυχική υγεία των φυλακισμένων. Ο ίδιος ο εγκλεισμός του φυλακισμένου οδηγεί στην εσωστρέφεια και την απομόνωσή του. Εκτός από την ελευθερία του, στερείται ξαφνικά την οικογένειά του, τους φίλους του, τη δουλειά που ενδεχομένως είχε και όλα αυτά -σε συνδυασμό με την αυστηρή πειθαρχία και το συνωστισμό που επικρατεί στις φυλακές- γεννούν πολλών ειδών ψυχολογικά προβλήματα.
Η ζωή μέσα στη φυλακή δεν είναι το ευκολότερο πράγμα. Οι δυσμενείς συνθήκες υγιεινής, η ακραία βία που παρατηρείται και οι άσχημες σχέσεις μεταξύ των κρατουμένων και του προσωπικού των φυλακών είναι οι παράγοντες εκείνοι που επιτείνουν σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό το πρόβλημα.
Υπάρχουν δύο κατηγορίες φυλακισμένων. Η πρώτη περιλαμβάνει αυτούς που εκ των προτέρων αντιμετωπίζουν ψυχικές ασθένειες. Έρευνες έχουν δείξει ότι το 7% των ανδρών και το 14% των γυναικών που βρίσκονται στη φυλακή αντιμετωπίζουν διάφορα ψυχολογικά προβλήματα, τη στιγμή που οι αντίστοιχες ασθένειες στον πληθυσμό εκτός φυλακής κυμαίνεται στο 1%. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα άτομα που, μπαίνοντας στη φυλακή, δεν αντιμετωπίζουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα, ο εγκλεισμός τους ωστόσο τους κάνει να υποφέρουν σε πολύ μεγάλο βαθμό. Και στις δύο περιπτώσεις το διαρκές στρες ενισχύει τα κρούσματα βίας, απειθαρχίας, εθισμού σε ναρκωτικές ουσίες, ακόμα και σε αυτοκτονίες ή δολοφονίες.
Έτσι, ούτε ο σωφρονισμός των φυλακισμένων συντελείται αποτελεσματικά ούτε το προσωπικό των φυλακών μπορεί να κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του. Για το λόγο αυτό είναι επιτακτική ανάγκη η επιστημονική παρακολούθηση της ψυχικής υγείας των φυλακισμένων αλλά και του προσωπικού των φυλακών. Η αντιμετώπιση των διάφορων ψυχολογικών προβλημάτων και η αποκατάσταση του συναισθηματικού κόσμου των ασθενών είναι έργο του ψυχιάτρου, ο οποίος καλείται να βοηθήσει ανθρώπους που βιώνουν την ιδιαίτερη και επώδυνη εμπειρία της φυλακής.
Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι οι φυλακισμένοι έχουν και αυτοί δικαιώματα. Η ψυχολογική υποστήριξή τους και η επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν είναι καθοριστική για τον αποτελεσματικό σωφρονισμό και την επιτυχή επιστροφή τους στην κοινωνία.