Κλασική ηθογραφία της βικτoριανής εποχής

Μυστήριο και ατμόσφαιρα, έρωτες, φαντάσματα, αρρώστιες, προδοσίες και η αυστηρή και γεμάτη οικογενειακά εγκλήματα αγγλική κοινωνία στο μυθιστόρημα «Η γυναίκα με τα άσπρα» του Γουίλιαμ Γουίλκι Κόλινς

Σαν τον παλιό, καλό καιρό, ακριβώς. Εξάλλου καθόλου τυχαίο, κάτι μου θύμιζε! «Η γυναίκα με τα άσπρα» του Γουίλιαμ Γουίλκι Κόλινς που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ηλέκτρα» στους «Κλασικούς». Ενα ογκώδες βιβλίο, γραμμένο το 1860, που εμπεριέχει τα πάντα: έρωτα, μυστήριο, τη βικτωριανή εποχή, ηθογραφία, αριστοτεχνική πλοκή, ενδιαφέρουσα γλώσσα που την καθιστά απολύτως σύγχρονη και σπαρταριστή η εξαιρετική μετάφραση του Ερρίκου Μπαρτζινόπουλου και που, πάνω απ όλα, εκφράζει μια ολόκληρη εποχή. Μιαν εποχή που ήξερε και τι είναι και πώς γράφεται ένα αληθινό μυθιστόρημα.

828 σελίδεςΕξάλλου η εβδομαδιαία δοκιμασία (δημοσιευόταν σε συνέχειες στο περιοδικό του Καρόλου Ντίκενς) το έθετε υπό διαρκή αναγνωστική κρίση. Τώρα, που άλλα ήθη, άλλοι ρυθμοί, ποιος τολμά να βυθιστεί σε 828 σελίδων οικογενειακή υπόθεση, μυστήριο, εποχή.
Η γυναίκα με τα άσπρα που καθορίζει τον τίτλο και την υπόθεση, κινείται ως φάντασμα, σαν σκιά στην ιστορία, με την εμφάνισή της όμως το άπαν ξεκινά. Ο δάσκαλος ζωγραφικής Γουόλτερ Χαρτράιτ πέφτει κυριολεκτικά πάνω της και τη βοηθά να ξεφύγει. Από τους διώκτες της θα πληροφορηθεί ότι είναι η Αν Κάθερικ και έχει δραπετεύσει απ το άσυλο όπου την έχει κλείσει «από ευσπλαχνία» ο λόρδος Πέρσιβαλ Γκλάιντ. Η ζωή θα τα φέρει έτσι, ή μάλλον ο δεξιοτέχνης συγγραφεύς, ώστε να βρεθεί δάσκαλος ζωγραφικής της Λόρα Φέρλι και της ετεροθαλούς αδελφής της Μάριαν Χάλκομπ, να ερωτευθεί τη Λόρα κι έκπληκτος να βλέπει ότι είναι υποχρεωμένη να παντρευτεί τον λόρδο Πέρσιβαλ Γκλάιντ, διαπιστώνοντας ταυτοχρόνως και την απίστευτη ομοιότητά της με την έγκλειστη Αν Κάθερικ!

Η καταιγιστική πλοκή που ακολουθεί, θα φέρει τον αναγνώστη από έκπληξη σε έκπληξη, εφόσον ο κάθε ήρωας θα ακολουθήσει τη δική του επαρκώς μοιραία διαδρομή: Η Λόρα Φέρλι θα γίνει τραγική λαίδη Γκλάιντ, η Αν Κάθερικ που φορά διαρκώς άσπρα και είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια μαζί με τη Λόρα, θα ισχυριστεί ότι είναι κάτοχος ενός φοβερού μυστικού που θα τρομοκρατήσει τον λόρδο Κλάιντ ωθώντας τον σε ακραίες εγκληματικές πράξεις, με συνένοχο τη θεία της Λόρα και τον άνδρα της, ένα μυστηριώδη, αντιφατικό τύπο, τον κόμη Φόσκο. Περιπλανήσεις, μυστήριο, φαντάσματα, αρρώστιες, η αυστηρή και γεμάτη οικογενειακά εγκλήματα και μυστικά αγγλική κοινωνία, μυστικές αδελφότητες, προδοσίες, θα εκτυλίσσονται μπρος τα έκπληκτα μάτια μας με τρόπο απολύτως νατουραλιστικό, ατμοσφαιρικό και με ευφυέστατη αφηγηματική δομή: η αφήγηση κυλά με τη μέθοδο της σκυταλοδρομίας, από τον Γουόλτερ Χαρτράιτ και τη Μάριον Χάλκομπ, στον δικηγόρο της οικογένειας, στην οικονόμο του σπιτιού, στη νοσοκόμα, ακόμα και στον Φρέντερικ Φέρλι, τον παρόντα - απόντα θείο που υποχρεώνεται κάποια στιγμή να φανερωθεί αλλά και από τον κόμη Φόσκο υπό τη μορφή μιας, υποδειγματικού ύφους και απαράμιλλου στυλ, επιστολής. Αυτή η επιστολή θα ξετυλίξει με τρόπο αναίσχυντο και όλο το εγκληματικό κουβάρι, η ιστορία έχει προς τέρψη των αναγνωστών χάπι εντ και η διαδρομή σου προσφέρει αγωνία, απόλαυση, μιαν εποχή και ένα απαράμιλλο στυλ γραφής, στο πιάτο.
Οι αρετές, όλες αυτές του παλιού καλού χορταστικού κλασικού μυθιστορήματος: Μαλλιά κουβάρια η πλοκή, μυστήριο και ατμόσφαιρα, ολοζώντανοι χαρακτήρες, σπαρταριστή εποχή, να αποδεικνύει ότι η λογοτεχνία συχνά διασώζει το παρελθόν, την κοινωνία και την Ιστορία. Προσφέροντάς μας την πιο ανάγλυφή της μορφή.
Δεξιοτέχνης της αφήγησης ο Κόλινς, δεν αφήνει ούτε σειρούλα να πέσει κάτω και με εξαιρετική οικονομία χρησιμοποιεί τους πάντες και τα πάντα, δένοντας την πρώτη με την τελευταία σκηνή.
Τελειώνοντας θυμήθηκα και τι μου... θυμίζει! Τη «Λάουρα» που κάποτε άκουγα τα πρωινά μαγεμένη στο ραδιόφωνο και τη μανούλα μου να με φωνάζει γερο-Φέρλι, απ εκείνον τον γερο-παράξενο που ήθελε μόνο την ησυχία του (όπως την ήθελα νυχθημερόν για να διαβάζω κι εγώ). Και την υπέροχη «Φεγγαρόπετρα» που έχω ακόμα στη βιβλιοθήκη από τη «Μέδουσα».
Από τις σημαντικότερες στιγμές του βιβλίου, η ομοιότητα των δύο ηρωίδων που οδηγεί και στην ανταλλαγή ταυτοτήτων, η αινιγματική φιγούρα της ασπροφορεμένης Αν Κάθερικ, ο δαιμονικός γοητευτικός κόμης Φόσκο και η τεχνική της αφήγησης, από ήρωα σε ήρωα, και ενίοτε υποστηρίζοντας άλλα, διαφορετική.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΟ Γουίλιαμ Γουίλκι Κόλινς, συγγραφέας των πρώτων αστυνομικών ιστοριών στα αγγλικά, γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1824. Ηταν γιος γνωστού τοπιογράφου και πήρε το όνομά του από τον ζωγράφο - νονό του, Ντέιβιντ Γουίλκι. Σπούδασε νομικά στο Λονδίνο, αν και δεν επρόκειτο να ασκήσει ποτέ τη δικηγορία, και δοκίμασε για λίγο την τύχη του στη ζωγραφική.
Από το 1848άρχισε να γράφει άρθρα και ιστορίες, που πολλά δημοσιεύθηκαν ανώνυμα, και το μυθιστόρημα περιπέτειας «Ιολάνι», που ανακαλύφθηκε και δημοσιεύθηκε, για πρώτη φορά, το 1999. Η βιογραφία του πατέρα του ήταν το πρώτο σημαντικό έργο του που εκδόθηκε και τού έδωσε το κουράγιο να αφοσιωθεί στη γραφή. Ακολούθησε το ιστορικό μυθιστόρημα «Αντονίνα ή η πτώση της Ρώμης», 1850, που σημείωσε εκδοτική επιτυχία.
Το 1851 γνωρίστηκε με τον Κάρολο Ντίκενς, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά και άρχισε να γράφει στα περιοδικά του «Ηousehold Words» και «Αll the Year Round», όπου δημοσίευσε πολλά έργα του σε συνέχειες.
Ο Κόλινς υπήρξε πρωτοπόρος συγγραφέας ιστοριών μυστηρίου και αγωνίας. Από τα μυθιστορήματά του αυτά ξεχωρίζουν: «Τhe Woman in White» («Η γυναίκα με τα άσπρα», 1860), «Νo Νame» («Χωρίς όνομα», 1863) και «Τhe Μoonstone» («Η φεγγαρόπετρα», 1868). Το τελευταίο το υπαγόρευσε, στο μεγαλύτερο μέρος του, από το κρεβάτι, υποφέροντας από αρθρίτιδα. Σε μεγαλύτερη ηλικία εθίστηκε στο όπιο και τα μυθιστορήματα που έγραψε μεταξύ 1870 και 1889, θεωρούνται υποδεέστερα των προηγούμενων. Πέθανε το 1889.
ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ
elgika@pegasus.gr