Δυο θάλασσες με κυνηγούν: η ζωή και ο θάνατος.Σε αυτόν τον στίχο περικλείεται όλο το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης. Εμπνευστής του είναι ο ποιητής Νίκος Καρούζος, ο οποίος γεννήθηκε -σαν σήμερα- στις 17 Ιουλίου του 1926 στο Ναύπλιο, αποτελώντας έναν από τους πιο σημαντικούς ποιητές της μεταπολεμικής γενιάς. Ψυχή τε και σώματι παραδομένος στο δρόμο που όρισε το πνεύμα και η καρδιά του, στο δρόμο της ποίησης και της δημιουργίας. Κάθε ποίημα του και μια επίκληση στο συναίσθημα ενώ κάθε στίχος του και μια εξύμνηση του βάθους της μοναχικότητας της ύπαρξης, του δώρου της ζωής, του ανίκητου θανάτου, της απεραντοσύνης του ονείρου, της πηγαίας αναζήτησης της αγάπης καθώς και της ομορφιάς των άστρων και του φεγγαριού. Η ποίηση αποτέλεσε την απόδρασή του από την ηττημένη ύπαρξη υποστηρίζοντας ότι η ποιοτική αναβίωση της ανθρώπινης φύσης θα επιτευχθεί μέσω της ένωσή της με τον ίδιο το φυσικό κόσμο. Ο Νίκος Καρούζος θεωρούσε την ποίηση ως το ελιξήριο της ζωής του. Δεν έγραφε απλώς ποίηση, -ζούσε μέσω της ποίησης- καθώς τα δημιουργήματά του αποτελούσαν την κινητήριο δύναμη, την πνοή της ύπαρξής του. Όπως χαρακτηριστικά έλεγε και ο ίδιος:
Νίκος Καρούζος
Ο ποιητής είναι απ` το πρωί έως το βράδυ μέσα στο πρόβλημα της ποίησης -και εγώ είμαι έτσι απ` το πρωί έως το βράδυ- είμαι αυτό το πράγμα.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του
Ο ποιητής Νίκος Καρούζος γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου του 1926 στο Ναύπλιο. Οι γονείς του ήταν η Κωνσταντίνα Πιτσάκη και ο Δημήτρης Καρούζος. Σημαντικό ρόλο στη διαπαιδαγώγησή του συνετέλεσε ο πατέρας του, ο οποίος ήταν δάσκαλος, καθώς και ο παππούς του, που εκτός από δάσκαλος ήταν και ιερέας. Έτσι, τα ερεθίσματα που λάμβανε από μικρή ηλικία, μέσα στους κόλπους της οικογένειας του, στρέφονταν γύρω από την αξία της γνώσης και της ηθικής. Το 1944, έπειτα από το πέρας των γυμνασιακών του σπουδών, εντάχθηκε στην Ε.Π.Ο.Ν. του Ναυπλίου, στο τμήμα διαφώτισης. Ο τόπος καταγωγής του, το Ναύπλιο, τον γαλούχησε μέχρι και την στιγμή της φοίτισης του στη Νομική Σχολή Αθηνών το 1945.
Νοσοκομείο, λόγω της διατάραξης της ψυχικής του υγείας στην διάρκεια της εξορίας του, όπου και απαλλάχθηκε από την στρατιωτική του θητεία χωρίς να υπογράψει δήλωση μετανοίας για τις απόψεις του. Εγκατέλειψε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή των Αθηνών και την ιδέα της δικηγορίας ως επαγγελματική διέξοδο. Μετά από αυτή την απόφαση άρχισε να αναζητά τον εαυτό του στην ποίηση και τη λογοτεχνία, με τις οποίες και ασχολήθηκε συστηματικά από το 1941. Το 1967 λογοκρίθηκε και συλλήφθηκε για τις δηλώσεις του σε βάρος του αξιωματικού Παττακού, πρωτεργάτη του πραξικοπήματος.
Η προσωπική του ζωή
Ο Νίκος Καρούζος παντρεύτηκε πρώτη φορά το 1955 την Μαρία Δαβάκη, με την οποία έζησε μαζί μόνο για μερικούς μήνες. Ο δεύτερος γάμος του με την Μαίρη Μεϊμαράκη πραγματοποιήθηκε το 1963 και διήρκησε έως το 1980. Το ποίημα «ΦΕΓΓΑΡΟΣΚΟΝΗ ΦΕΡΜΕΝΗ ΑΠ’ Την ΚΑΛΚΟΥΤΑ» είναι αφιερωμένο σε εκείνη και μαρτυρά -μέσα από την ιδιαίτερη ποιητική του ματιά- την έντονη σχέση του μαζί της. Από το 1981 έως και το τέλος της ζωής του τον συντρόφευσε η Εύα Μπέη.
ΦΕΓΓΑΡΟΣΚΟΝΗ ΦΕΡΜΕΝΗ ΑΠ’ ΤΗΝ ΚΑΛΚΟΥΤΑτης ΜαίρηςΗ όσφρηση προς το Μάιο τα δοξάρια φυλλοβόλα
ο χρόνος είναι: ήτανε –
ο χρόνος (ας τον ανατιμήσουμε) ειν’ ωσάν ησυχαστής
από ψυχρότητα λαύρος μαστιγωτικός
η ελπίδα τερματίστηκε.
Κλαψουρίζει το σύντομο εκείνο νήπιο τηλεγράφημα
οξύχολα εκμαγεία η απονέκρωση πιάνο για τέσσερα χέρια
τα θηλυκά λογοπαίγνια της μυστικής θεολογίας ενίοτε
τριαδική παράλυση μα όχι τρυφή γνωσιολογική
πικραινόμαστε συνεχώς ανάβοντας
μαύρα αβγά βραχμανικά
μνησικακία σου η Άνοιξη βρε μπαγάσα Κρίσνα περιπαίχτη
με τρομερούς αλαλαγμούς στα θλιβερά
ξεβλάσταρα του Γαλαξία
πάλι τα ρούχα μου σήμερα στο καθαριστήριο
πάλι σιδέρωμα για λανθασμένο αύριο
δεν είμαστε στα καλά μας να υπάρχουμε έτσι ανελέητα
κοψίδια της θάλασσας τα κύματα
ο ήλιος θριαμβεύει
ο νους τον ταριχεύει
ο δυόσμος με το ευώδιασμα παλεύει.
Βόσκω τ’ ανήμερα της διάνοιας μεγάλες εκατοντάδες
ακούρευτες και κατακόκκινες (ελέχθη)
πριν ακόμη να φέξει
στο ξεψύχισμα του όρθρου
χέρια και πόδια η ρητορική του Ιουγούρθα
ηρεμούν εκεί κάτω στο θάνατο
μουχλιάζει το ακουστικό αναβλύζοντας
ο Άγιος Μόναξ αφορεσμένος
με χτένισμα επιληπτικό ακονίζοντας
των κρίνων τα ξεσπαθώματα.
Συμέων ο κανίβαλος του φωτός ο μελανιάρης
ετοιμόρροπος από τρεχάτα ουρανισκόφωνα
γυαλιστερά στην έρημο τραπουλόχαρτα – Είθε.
Το ποιητικό του έργο
Το 1944-1945 ο Νίκος Καρούζος πραγματοποιεί την πρώτη δημοσίευση ποιήματός του στο περιοδικό της Ε.Π.Ο.Ν., «Νέα Γενιά», ενώ η επίσημη εμφάνιση του στο χώρο των γραμμάτων, έλαβε χώρα με τη δημοσίευση του ποιήματος «Σίμων ο Κυρηναίος», στο περιοδικό «Ο Αιώνας μας». Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά δημοσιεύοντας ποιήματά του, όπως τα «Αθηναϊκά Γράμματα», η «Επιθεώρηση Τέχνης», η «Νέα Εστία», η «Ευθύνη», το «Σύνορο» και η «Διαγώνιος». Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1954 με τίτλο «Η επιστροφή του Χριστού». Το διάστημα 1983-1984 εργάστηκε στο Γ’ Πρόγραμμα της Ε.Ρ.Α κάνοντας εκπομπές για τη λογοτεχνία.Το 1961 βραβεύεται με το Β’ Κρατικό Βραβείο ποίησης ενώ το 1962 λαμβάνει το τιμητικό Α’ Βραβείο ποίησης της Ομάδας των Δώδεκα. Επίσης, το 1986 βραβεύτηκε με το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο ποίησης.
Ορισμένα από τα πιο γνωστά ποιήματά του είναι: «Ἡ Ὀρθοδοξία», «Ἡ ἔναστρη φωτεινότητα», «Αἴφνης», «Ἡ χρησιμότητα τῆς ἀπειλῆς», «Βαθμίδες», «Τὸ δέντρο τῶν ἀγνοημάτων», «Γαλάζια σπλάγχνα», «Ἔρημος σαν τη βροχή», «Νεότερος», «Ἕνα ἔρημο ἄνθος», «Εἰκόνα», «Ἡ συντομία τοῦ ὀνείρου», «Πέντε ποιήματα μέσ᾿ τὸ σκοτάδι», «Ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου», «Εἴσοδος», «Ρωγμές», «Ἡ εὐγένεια τῆς κωμωδίας μας».
Νεότερος
[…] Αἰσθάνομαι μόνος
ἀφοῦ δεν ἔχει δεύτερη ζωή ν᾿ ἀλλάξουμε
και το φεγγάρι ταξιδεύει πάντα ἴδιο.
Σύντροφε οὐρανέ
ἄλλοτε ἡ ἐλπίδα φεγγοβολοῦσε στά χέρια
κοιτάζω το σῶμα βρίσκω τ᾿ ὄνειρο
πάει κ᾿ ἡ ἀγάπη
χάνεται
σαν το νερο στην πέτρα.
Τί εἶναι πια ἕνα δέντρο τί εἶναι τ᾿ ἀσημένια φύλλα;
Μέσ᾿ στην ὁρμή τῆς ἐρημιᾶς γινόμαστε διάφανοι.
Ἕνα ἔρημο ἄνθος
Βαθύτερο ἀπ᾿ την ἀγάπη και την ταραχή
που φέρνει μέσ᾿ στο στῆθος ἡ ἐπιθυμία
ζεῖ στο θαλάσσιο βράχο ἕν᾿ ἄνθος ὁλομόναχο.
Ποια φωνή το κυρίεψε και μοιάζει σάν να δείχνει
την ἄγνωστη γαλήνη με μικρά χρώματα…
Εἶναι βγαλμένο στους κινδύνους τῆς χαρᾶς
ἀμέριμνο σάν ἰδέα.
Ἡ νύχτα με συμφέρει
Πράγματι ἡ νύχτα με συμφέρει.
Πρῶτα-πρῶτα ἐλαττώνει τις φιλοδοξίες· ὕστερα
διορθώνει τις σκέψεις· ἔπειτα
συμμαζώνει τη θλίψη και την κάνει ὑποφερτότερη
τη σιωπή με σέβας ἀνατέμνει·
ἐξαίρει τήν ὄσφρηση μά προπάντων ἡ νύχτα περιζώνει.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του
Ο Νίκος Καρούζος -σε όλη τη διάρκεια της ζωής του- προσπαθούσε με δυσκολία να ανταπεξέλθει στις βιοποριστικές του ανάγκες και να καλύψει τα οικονομικά του έξοδα από τις πωλήσεις των ποιητικών του συλλογών, καθώς, δεν εξάσκησε ποτέ άλλο επάγγελμα πέραν της ποίησης. Χαρακτηριστικά, δήλωνε, ότι απεχθάνεται την ατομική ιδιοκτησία και ζει μόνο για να υπηρετεί το πεπρωμένο του, την ποίηση. Αντιμετώπιζε καρδιολογικά προβλήματα υγείας, ενώ παράλληλα, το κυριότερο πρόβλημα που τον ταλάνιζε μέχρι και το τέλος της ζωής του, ήταν ο καρκίνος. Αναγνωρίστηκε αρκετά αργά ως ποιητής, εξαιτίας του τρόπου της ζωής του, που τον ωθούσε μακριά από τις εφήμερες απολαύσεις της δημοσιότητας και της αναγνώρισης. Μέσα από το μικρό υπόγειο που ζούσε, στην πλατεία Μαβίλη, έβλεπε τον κόσμο μέσα από τη δική του μοναδική ματιά, άλλωστε πίστευε στην μοναδικότητα του κάθε ποιητή. Μέσα σε αυτή τη μοναδικότητα, γνήσιος επαναστάτης, ονειροπόλος και μαχητής παραδοσιακών αξιών, ο Νίκος Καρούζος απεβίωσε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1990 στο Νοσοκομείο Υγεία.Βαρειά κουβέντα του Θεού ο θάνατος.– Νίκος Καρούζος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου