Πηγή: www.ert.gr

Συντάκτης: Αθηνά Σαλούστρου
Πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου

Ο Ευγένιος Τριβιζάς είναι εξερευνητής, εφευρέτης, ταχυδακτυλουργός και ζογκλέρ μελάτων αυγών. Έχει ανακαλύψει το Νησί των Πυροτεχνημάτων, τη Φρουτοπία, το Κουνουπακιστάν, το Πιπερού, τη Χώρα των Χαμένων Χαρταετών, το Γαλαξία των Λεγεώνων και την Πολιτεία με όλα τα Χρώματα εκτός από το Ροζ. Ο Ευγένιος ζει στο Νησί των Πυροτεχνημάτων με τον παπαγάλο του τη Σύνθια, τον άσπρο ελέφαντα τον Πουκιπόν, τον Οράτιο το αόρατο πράσινο καγκουρό, τον Πελέ τον ταχυδρομικό πελεκάνο, τον Παντελή τον απότομο ιπποπόταμο και τη Λιλή την παρδαλή λεοπάρδαλη. Κάθε τόσο μαζί με τους φίλους του τον καπετάνιο Βαρθολομαίο Μπορφίν και τον Αλέξη Πτωτιστή ταξιδεύουν στα πέρατα του κόσμου, σώζουνε πριγκίπισσες από δράκους και δράκους από πρίγκιπες και προσπαθούν να βρούνε το χαμένο όγδοο χρώμα του ουράνιου τόξου.

...Και ο δίδυμος αδελφός του!

Οι γνωστότερες εφευρέσεις του Ευγένιου είναι ο γαργαλιός (ένα μηχάνημα, που σε γαργαλάει, όταν είσαι λυπημένος), το ηλεκτρικό ρουφοσκόπιο (ένας συνδυασμός τηλεσκοπίου και ηλεκτρικής σκούπας, με το οποίο όχι μόνο βλέπει κανείς τα αστέρια αλλά, άμα θέλει, τα ρουφάει και τα κάνει γιρλάντες), ο ενισχυτής ροχαλητού (που δυναμώνει εκατό φορές το ροχαλητό σου, όταν κοιμάσαι και τρομάζει τους διαρρήκτες) και η χαμαιλεοντική μπογιά (που, αν βάψεις το δωμάτιό σου μ’ αυτή, αλλάζει κάθε πρωί χρώμα ανάλογα με το όνειρο, που έβλεπες προτού ξυπνήσεις. Αν έβλεπες τη θάλασσα, είναι μπλε με άσπρες ρίγες και, αν έβλεπες λαμπρίτσες, κόκκινο με μαύρες βούλες).

Ο Ευγένιος έχει ανακαλύψει επίσης το φαγώσιμο χαρτοπόλεμο, την μπανιέρα με τις δώδεκα τρύπες, τον ιπτάμενο ανεμόμυλο, την τσουλήθρα με σκαλοπάτια στο κατέβασμα, τη μελωδική ομπρέλα, το παπιγιόν για νάνους και τον αναδρομικό καθρέφτη (που σε κάνει όπως ήσουνα πριν από δέκα χρόνια). Ο Ευγένιος έχει επίσης μια μοναδική συλλογή από σπάνια κομμάτια παλιών παραμυθιών. Η συλλογή αυτή περιλαμβάνει ένα πούπουλο από το μαξιλάρι όπου κοιμόταν η Πεντάμορφη πριγκιποπούλα, το κορδόνι από το δεξί παπούτσι του Παπουτσωμένου Γάτου, ένα τούβλο από το σπίτι που είχαν χτίσει τα Τρία Γουρουνάκια, τη φούντα από το σκουφάκι της Κοκκινοσκουφίτσας και το φιτίλι από το λυχνάρι του Αλαντίν. Μερικοί, βέβαια, υποστηρίζουν ότι, όλα αυτά δεν είναι αλήθεια και ότι, ο Ευγένιος είναι ένας εγκληματολόγος, που ζει στο Λονδίνο και διδάσκει στο πανεπιστήμιο του Reading. Δεν έχουν, όμως, δίκιο. Στην πραγματικότητα, ο εγκληματολόγος είναι ο δίδυμος αδερφός του.

Παραμυθάς ...εγκληματολόγος!

Ο Ευγένιος Τριβιζάς είναι δικηγόρος, πτυχιούχος της Νομικής και των Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος του πτυχίου Master of Laws (University College), διδάκτωρ Νομικής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (London School of Economics and Political Science)και Senior Research Fellow του Πανεπιστημίου Λονδίνου.

Διδάσκει Εγκληματολογία και Συγκριτικό Ποινικό Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο του Reading και διευθύνει το Τμήμα Εγκληματολογικών Μελετών του ίδιου Πανεπιστημίου (Director fo Cominal Justice Studies). Έχει διδάξει επίσης στο Bramshill Police College, τo Central London Polytechnic και το London School of Economics. Από το 1993-1998 ήταν επισκέπτης καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Εγκληματολογικά και νομικά άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά Lancet, British Journal of Cominiology, Annales intermnationales de Criminologie κ.α.

Με τη λογοτεχνία ο Ευγένιος Τριβιζάς έχει ασχοληθεί από τα παιδικά του χρόνια. Έχει γράψει πάνω από 100 βιβλία για παιδιά, ένα βιβλίο για ενήλικες (Ο Ερωτευμένος Πυροσβέστης) και πάνω από 20 θεατρικά έργα, μα και λιμπρέτα για όπερες.

Έργα του έχουν τιμηθεί με βραβεία από την "Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών", τον "Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου" και τη "Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά". Στην Αγγλία και Αμερική βιβλία του έχουν λάβει μεταξύ άλλων: το Parents Choice Amazing Accomplishment Award, το The Sheffiedls children’s Book Award Commendation, το Hudson, Massachusetts Children’s Choice Award, το Arizona Library Association Young Readers Award.

Το θεατρικό του έργο "Το όνειρο του σκιάχτρου" παίχτηκε το 1992 στο θέατρο του Βρετανικού Μουσείου της Αγγλίας στα πλαίσια του European Arts Festival. Τον ίδιο χρόνο, το έργο του "Χίλιες και Μία Γάτες" σε μετάφραση του Z. Rudrinski βραβεύτηκε με το Α’ Βραβείο στον παγκόσμιο διαγωνισμό θεατρικού έργου, που οργάνωσε το Πολωνικό Κέντρο Τέχνης για τη Νεότητα. Το 1993 το βιβλίο του "Τα Τρία Μικρά Λυκάκια" έφτασε στη δεύτερη θέση των αμερικάνικων παιδικών best sellers (Picture Books).

Βιβλία του Ευγένιου Τριβιζά έχουν μεταδοθεί από το BBC, έχουν περιληφθεί στα αναγνωστικά ελληνικών και αμερικανικών σχολείων και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γερμανικά, ισπανικά, ολλανδικά, σουηδικά, ιαπωνικά και πολλές άλλες γλώσσες.

Στην Αμερική η βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Μινεσότα της Μινεάπολης (Ε.Μ. Αndersen Library) αποφάσισε να συγκεντρώσει το σύνολο των λογοτεχνικών βιβλίων του Ευγένιου Τριβιζά, μελέτες για το έργο του, χειρόγραφα και άλλο υλικό σε μια ειδική ερευνητική συλλογή. Η έκθεση των πρώτων αποκτημάτων της συλλογής έγινε στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα το Μάιο του 2000, όπου ο Ευγένιος Τριβιζάς μίλησε με θέμα "Τα στερεότυπα του καλού και του κακού στην Παιδική Λογοτεχνία" και στην εισήγησή του απάντησε ο γνωστός θεωρητικός της Παιδικής Λογοτεχνίας, Καθηγητής Jack Zipes.

Ο συγγραφέας

Ο Ευγένιος Τριβιζά εδώ και τριάντα χρόνια, ασχολείται με όλα σχεδόν τα είδη του λόγου, παραμύθι, ποίηση, θέατρο για παιδιά, διήγημα, κόμικς, παραμυθική και χιουμοριστική ιστορία, λιμπρέτο όπερας, καθώς και με την παραγωγή εκπαιδευτικού λογισμικού (CD-ROM) για παιδιά (’Ένας Ιππότης στο Κάστρο των Γραμμάτων, Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου, υπό έκδοση).

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του έργου του είναι το χιούμορ: χιούμορ καταστάσεων με έντονο φραστικό στοιχείο, παρωδία, σάτιρα, χιούμορ παραλόγου με αναφορές στον Lewis Carroll και στον Edward Lear και ιδιαίτερα λεκτικό χιούμορ που στηρίζεται σε ευφυή λογοπαίγνια, σε νεολογισμούς, ονοματοποιίες, Mots-valises κ.α. Με όχημα το χιούμορ και μια αστείρευτη φαντασία οργανώνει μια ποιητική της ανατροπής, ανατρέπει τις συμβατικές χρήσεις των λέξεων και των αντικειμένων και, περαιτέρω, πλήττει την καταπιεστική λογική, τη σοβαροφάνεια ή ορισμένες στερεότυπες αντιλήψεις. Το έργο του τοποθετείται στον αντίποδα του διδακτισμού και της στείρας ηθικολογίας, κινείται σ’ ένα κλίμα ελευθερίας, αντισυμβατικότητας, τολμηρών μυθοπλαστικών εφευρημάτων και απροσδόκητων εξελίξεων.

Με διάθεση ανατροπής, ο συγγραφέας ξαναδιαβάζει και παραλλάσσει γνωστά λαϊκά παραμύθια έτσι ώστε το μήνυμά τους να εκσυγχρονίζεται και να συνομιλεί με τα δεδομένα της εποχής μας (Τα τρία μικρά λυκάκια, Heinemann 1993, Μίνωας 1994, το οποίο έχει μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες).

Στο έργο του Τριβιζά το χιουμοριστικό και κωμικό στοιχείο υποκρύπτει μια τραγική σύλληψη της ζωής καθώς και την κριτική στάση του συγγραφέα απέναντι στη σύγχρονη κοινωνία και τα προβλήματά της. Πίσω από την ελκυστική παραμυθιακή πλοκή και τις απολαυστικές χιουμοριστικές ανατροπές, θίγονται σοβαρά κοινωνικά θέματα. Η συνύφανση κωμικού και τραγικού στοιχείου, η υπαινικτική συμπύκνωση σε συνδυασμό με το ευφυές χιούμορ καθώς και η δυνατότητα αναγωγής της φαινομενικά απλής αφήγησης σε πολλαπλές και πολυεπίπεδες αναγνώσεις, είναι χαρακτηριστικά που καθιστούν το έργο του Τριβιζά ιδιαίτερα αγαπητό όχι μόνο στους μικρούς αλλά και στους μεγάλους αναγνώστες.

Σταθμός στο έργο του Τριβιζά μπορούν να θεωρηθούν τα διηγήματα του τόμου "Ο Ταξιδιώτης και η Μαργαρίτα" (εκδόσεις Πατάκη 1996), τα οποία απευθύνονται σε μεγάλα παιδιά και σε ενήλικες. Κύρια χαρακτηριστικά της γραφής του σ’ αυτό το βιβλίο είναι ο λυρισμός, η ποιητικότητα και η μουσικότητα. Ο συγγραφέας δοκιμάζει, χωρίς να καταργεί, τα όρια του πεζογραφικού λόγου και δημιουργεί μια αφήγηση γεμάτη ποιητική υποβολή. Ταυτόχρονα συνομιλεί δημιουργικά και διακειμενικά με τα παραμύθια του Οscar Wilde και θίγει θέματα όπως είναι ο ανεκπλήρωτος έρωτας, η αγάπη και η αδικαίωτη αυτοθυσία.

Ένα από τα πλέον διμοφιλή βιβλίο του Τριβιζά "Τα Ογδόντα Οχτώ Ντολμαδάκια" (εκδόσεις Καλέντης 1997), ένα ευρηματικό στη σύλληψη και σύνθεσή του παραμύθι. Πρόκειται για ένα είδος διαδραστικού (interactive) βιβλίου, στο οποίο ο Τριβιζάς προτρέπει το παιδί-αναγνώστη να συμπεριφερθεί όπως ο συγγραφέας και να κατασκευάσει τη δική του ιστορία, επιλέγοντας μια ή περισσότερες από τις διαφορετικές εκδοχές της πλοκής που του προσφέρονται στο βιβλίο. Έτσι ο Τριβιζάς προωθεί τον αναγνώστη σ’ έναν δημιουργικό-ενεργητικό ρόλο και με την τεχνική που ακολουθεί θυμίζει ανάλογες τακτικές του μεταμοντέρνου μυθιστορήματος. Το έργο του Τριβιζά είναι ένα έργο με διεθνικό χαρακτήρα και εμβέλεια, το οποίο αποτελεί ήδη αντικείμενο μελέτης σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια.

Τζίνα Καλογήρου
Επίκουρος καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης
Πανεπιστημίου Αθηνών