Τους λόγους για τους οποίους το Ισλαμικό
Κράτος γιγαντώθηκε, αλλά και τον ρόλο που διαδραμάτισε η Δύση στην
ενδυνάμωσή του περιγράφει σε συνέντευξή του στο Capital.gr o καθηγητής
Γεωπολιτικής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Μάζης.
Εξηγεί γιατί οι Μουσουλμάνοι δράστες τρομοκρατικών χτυπημάτων δεν είναι
αλλόφρονες, παρά μόνον πιστοί και σημειώνει ότι η εξόντωση του ISIS
αποτελεί μονόδρομο.
Συνέντευξη στον Δημήτρη Δελεβέγκο
- Το Ισλαμικό κράτος βρίσκεται πίσω από ορισμένα από τα πιο μεγάλα τρομοκρατικά χτυπήματα των τελευταίων εβδομάδων. Πώς θα το ορίζαμε;
Το Ισλάμ, ως πρωτίστως Δικαιϊκό σύστημα και δευτερευόντως Μεταφυσική, έχει τέσσερις νομικές Σχολές, ορίζοντας την κοινωνική ζωή των πιστών του επί γης. Δεν μοιάζει με τις υπόλοιπες θρησκείες στον πυρήνα των οποίων βρίσκεται η πνευματική διάσταση της ανθρώπινης φύσης ούτε υπόσχεται, απλώς, κάποιες επιβραβεύσεις και ποινές στον άλλο κόσμο. Το μεταφυσικό σκέλος υφίσταται, αλλά κύριο λόγο έχει το νομικό σύστημα το οποίο θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε με το νομοθετικό σύστημα ενός κοσμικού πολιτεύματος που πηγάζει από το Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, στο Ισλάμ στη θέση του Κοινοβούλιου βρίσκονται τα ιερά κείμενα του Κορανίου που καθορίζουν τη νομική πραγματικότητα που διέπει την καθημερινή ζωή και συμπεριφορά των πιστών. Με αυτό ως δεδομένο το Ισλάμ διαιρείται σε τέσσερις νομικές ερμηνείες των ιερών αυτών κειμένων.
- Ποιες είναι αυτές;
Πρόκειται για τις σχολές Χανμπάλι (Hanbali), Μαλέκι (Maleki), Σαφέι (Shafeii) και Χανάφι (Hanafi), δηλαδή χανμπαλιστική, μαλεκιτική, σαφεϊτική και χαναφιτική. Όλες αποτελούν νομικά συστήματα που αντλούν το όνομά τους από τον λόγιο Μουσουλμάνο που έκανε την ερμηνεία. Η προσέγγιση που μας απασχολεί, εν προκειμένω, είναι η Σχολή Χανμπάλι της οποίας απότοκος μαθητής είναι ο Μοχάμεντ Ιμπν Αμπντ αλ-Γουαχάμπ που την συνέδεσε με το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας από τη σύστασή του. Έτσι, το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας απέκτησε τον προσδιορισμό "ουαχαβιτικό" που σημαίνει ότι το νομικό σύστημα που το διέπει είναι η ερμηνεία του Μοχάμεντ Ιμπν Αμπντ αλ-Γουαχάμπ. Είναι, δηλαδή η πιο σκληρή νομική - σουνιτική ερμηνεία του Ισλάμ.
Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύσσεται η έννοια του Σάλαφ, του αγνού, του σωστού Μουσουλμάνου όπου υπάρχουν δύο προσεγγίσεις που σχετίζονται με τα καθήκοντά του. Σύμφωνα με την πρώτη, ένας αγνός Μουσουλμάνος μπορεί να "αδιαφορεί" για το τι συμβαίνει γύρω του, να προτρέπει αδελφούς του να τον ακολουθήσουν στον "σωστό δρόμο" αλλά να μην καταφεύγει στην επιβολή τιμωρητικών ποινών εναντίον όσων δεν συμμορφώνονται με τις προτροπές του. Σύμφωνα με τη δεύτερη, την τακφιριστική ερμηνεία ο σωστός Μουσουλμάνος προτρέπει στο "σωστό δρόμο" και τιμωρεί όσους δεν συμμορφώνονται με την προτροπή του. O ISIS, λοιπόν, δηλαδή το Ισλαμικό κράτος, ανήκει σε αυτήν την κατηγορία, όντας Σουνιτικό, Χανμπαλικό, Ουαχαβιτικό, Σαλαφιστικό και Τακφιριστικό κίνημα που εμφανίστηκε το 2013 ως αυτόνομη ομάδα και προέρχεται από τη διάσπαση της Αλ Κάιντα του Ιράκ που μεταφέρθηκε στην Συρία.
- Πώς γιγαντώθηκε;
Με χρήματα της Σαουδικής Αραβίας που προέρχονται από ειδικά βακουφικά φιλανθρωπικά ιδρύματα της, χωρίς να εμπλέκεται το επίσημο σαουδαραβικό κράτος. Βέβαια όποιος έχει ταξιδέψει στη χώρα και γνωρίζει το Καθεστώς, αντιλαμβάνεται ότι ένα τέτοιο ίδρυμα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την απόλυτη υποστήριξη του σαουδαραβικού κράτους. Άρα πρόκειται για ένα άλλο πρόσωπο του σαουδαραβικού κράτους το οποίο χρηματοδοτεί αυτή την οργάνωση, η οποία είναι έναντίον της Αλ Κάιντα. Να σημειώσουμε ότι στην Αλ Κάιντα, τα τελευταία επτά-οκτώ χρόνια έχουν πυκνώσει οι φωνές που λένε ότι το Βασίλειο των Σαούδ είναι διεφθαρμένο. Και το γεγονός ότι ο ISIS, το Ντάες (αραβικό ακρωνύμιο του Ισλαμικού Κράτους) ήταν εναντίον της Αλ Κάιντα εξυπηρετούσε το σαουδαραβικό κράτος. Έτσι δημιουργήθηκε διότι έπρεπε να διακοπεί η συνέχεια αυτού που ονομάζουμε σιιτικό τόξο: αρχίζει από την Τεχεράνη, εκτείνεται στην Δαμασκό και ολοκληρώνεται στον Νότιο Λίβανο όπου υπάρχει ως κυρίαρχο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και στρατιωτικό στοιχείο η σιιτική Χεσμπολάχ που λαμβάνει κατευθύνσεις από την Τεχεράνη. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι αυτό το σιιτικό τόξο έχει ως ενδιάμεσο κρίκο τη Συρία και εκείνος που θα μπορούσε να διαλύσει τον κρίκο αυτό, ουσιαστικά, θα ακύρωνε τη γεωπολιτική δυναμική του σιιτικού τόξου, το οποίο μπορεί να "κατεβάσει” υδρογονάνθρακες, εμπορεύματα ή να κάνει προβολή της στρατιωτικής ισχύος της Τεχεράνης στην Μεσόγειο.
- Το Ισλαμικό κράτος βρίσκεται πίσω από ορισμένα από τα πιο μεγάλα τρομοκρατικά χτυπήματα των τελευταίων εβδομάδων. Πώς θα το ορίζαμε;
Το Ισλάμ, ως πρωτίστως Δικαιϊκό σύστημα και δευτερευόντως Μεταφυσική, έχει τέσσερις νομικές Σχολές, ορίζοντας την κοινωνική ζωή των πιστών του επί γης. Δεν μοιάζει με τις υπόλοιπες θρησκείες στον πυρήνα των οποίων βρίσκεται η πνευματική διάσταση της ανθρώπινης φύσης ούτε υπόσχεται, απλώς, κάποιες επιβραβεύσεις και ποινές στον άλλο κόσμο. Το μεταφυσικό σκέλος υφίσταται, αλλά κύριο λόγο έχει το νομικό σύστημα το οποίο θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε με το νομοθετικό σύστημα ενός κοσμικού πολιτεύματος που πηγάζει από το Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, στο Ισλάμ στη θέση του Κοινοβούλιου βρίσκονται τα ιερά κείμενα του Κορανίου που καθορίζουν τη νομική πραγματικότητα που διέπει την καθημερινή ζωή και συμπεριφορά των πιστών. Με αυτό ως δεδομένο το Ισλάμ διαιρείται σε τέσσερις νομικές ερμηνείες των ιερών αυτών κειμένων.
- Ποιες είναι αυτές;
Πρόκειται για τις σχολές Χανμπάλι (Hanbali), Μαλέκι (Maleki), Σαφέι (Shafeii) και Χανάφι (Hanafi), δηλαδή χανμπαλιστική, μαλεκιτική, σαφεϊτική και χαναφιτική. Όλες αποτελούν νομικά συστήματα που αντλούν το όνομά τους από τον λόγιο Μουσουλμάνο που έκανε την ερμηνεία. Η προσέγγιση που μας απασχολεί, εν προκειμένω, είναι η Σχολή Χανμπάλι της οποίας απότοκος μαθητής είναι ο Μοχάμεντ Ιμπν Αμπντ αλ-Γουαχάμπ που την συνέδεσε με το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας από τη σύστασή του. Έτσι, το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας απέκτησε τον προσδιορισμό "ουαχαβιτικό" που σημαίνει ότι το νομικό σύστημα που το διέπει είναι η ερμηνεία του Μοχάμεντ Ιμπν Αμπντ αλ-Γουαχάμπ. Είναι, δηλαδή η πιο σκληρή νομική - σουνιτική ερμηνεία του Ισλάμ.
Στο πλαίσιο αυτό, αναπτύσσεται η έννοια του Σάλαφ, του αγνού, του σωστού Μουσουλμάνου όπου υπάρχουν δύο προσεγγίσεις που σχετίζονται με τα καθήκοντά του. Σύμφωνα με την πρώτη, ένας αγνός Μουσουλμάνος μπορεί να "αδιαφορεί" για το τι συμβαίνει γύρω του, να προτρέπει αδελφούς του να τον ακολουθήσουν στον "σωστό δρόμο" αλλά να μην καταφεύγει στην επιβολή τιμωρητικών ποινών εναντίον όσων δεν συμμορφώνονται με τις προτροπές του. Σύμφωνα με τη δεύτερη, την τακφιριστική ερμηνεία ο σωστός Μουσουλμάνος προτρέπει στο "σωστό δρόμο" και τιμωρεί όσους δεν συμμορφώνονται με την προτροπή του. O ISIS, λοιπόν, δηλαδή το Ισλαμικό κράτος, ανήκει σε αυτήν την κατηγορία, όντας Σουνιτικό, Χανμπαλικό, Ουαχαβιτικό, Σαλαφιστικό και Τακφιριστικό κίνημα που εμφανίστηκε το 2013 ως αυτόνομη ομάδα και προέρχεται από τη διάσπαση της Αλ Κάιντα του Ιράκ που μεταφέρθηκε στην Συρία.
- Πώς γιγαντώθηκε;
Με χρήματα της Σαουδικής Αραβίας που προέρχονται από ειδικά βακουφικά φιλανθρωπικά ιδρύματα της, χωρίς να εμπλέκεται το επίσημο σαουδαραβικό κράτος. Βέβαια όποιος έχει ταξιδέψει στη χώρα και γνωρίζει το Καθεστώς, αντιλαμβάνεται ότι ένα τέτοιο ίδρυμα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την απόλυτη υποστήριξη του σαουδαραβικού κράτους. Άρα πρόκειται για ένα άλλο πρόσωπο του σαουδαραβικού κράτους το οποίο χρηματοδοτεί αυτή την οργάνωση, η οποία είναι έναντίον της Αλ Κάιντα. Να σημειώσουμε ότι στην Αλ Κάιντα, τα τελευταία επτά-οκτώ χρόνια έχουν πυκνώσει οι φωνές που λένε ότι το Βασίλειο των Σαούδ είναι διεφθαρμένο. Και το γεγονός ότι ο ISIS, το Ντάες (αραβικό ακρωνύμιο του Ισλαμικού Κράτους) ήταν εναντίον της Αλ Κάιντα εξυπηρετούσε το σαουδαραβικό κράτος. Έτσι δημιουργήθηκε διότι έπρεπε να διακοπεί η συνέχεια αυτού που ονομάζουμε σιιτικό τόξο: αρχίζει από την Τεχεράνη, εκτείνεται στην Δαμασκό και ολοκληρώνεται στον Νότιο Λίβανο όπου υπάρχει ως κυρίαρχο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και στρατιωτικό στοιχείο η σιιτική Χεσμπολάχ που λαμβάνει κατευθύνσεις από την Τεχεράνη. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι αυτό το σιιτικό τόξο έχει ως ενδιάμεσο κρίκο τη Συρία και εκείνος που θα μπορούσε να διαλύσει τον κρίκο αυτό, ουσιαστικά, θα ακύρωνε τη γεωπολιτική δυναμική του σιιτικού τόξου, το οποίο μπορεί να "κατεβάσει” υδρογονάνθρακες, εμπορεύματα ή να κάνει προβολή της στρατιωτικής ισχύος της Τεχεράνης στην Μεσόγειο.
- Στο σημείο αυτό μπαίνει στη σκακιέρα η Δύση;
Ουσιαστικά, η καταστροφή του σιιτικού τόξου υπήρξε ένα από τα διακυβεύματα του στρατιωτικού σχεδίου της Δύσης εναντίον του Ιράν, το οποίο είχε τη στήριξη της Δαμασκού και του Νότιου Λιβάνου. Στο κάδρο εισέρχεται ο φόβος της Σαουδικής Αραβίας ότι ένα πυρηνικά εξοπλισμένο Ιράν θα μπορούσε να προβάλει μία δυσανάλογα μεγάλη ισχύ στον αραβοπερσικό κόλπο και να ζημιωθούν τα συμφέροντα της Σαουδικής Αραβίας εκεί. Αντιλαμβάνεστε ότι υπήρχε μία σωρεία συγκλινόντων συμφερόντων μέρος των οποίων είναι και το Ισραήλ που επιδιώκει την εξουδετέρωση του Ιράν. Εξάλλου, το Ιράν θα μπορούσε να υποκύψει σε ένα ενδοϊσλαμικό πόλεμο, γεγονός που θα εξυπηρετούσε το Ισραήλ: οι Μουσουλμάνοι θα έκαναν τη δουλειά απαλλάσσοντάς το από ένα σημαντικό εχθρό.
Ουσιαστικά, η καταστροφή του σιιτικού τόξου υπήρξε ένα από τα διακυβεύματα του στρατιωτικού σχεδίου της Δύσης εναντίον του Ιράν, το οποίο είχε τη στήριξη της Δαμασκού και του Νότιου Λιβάνου. Στο κάδρο εισέρχεται ο φόβος της Σαουδικής Αραβίας ότι ένα πυρηνικά εξοπλισμένο Ιράν θα μπορούσε να προβάλει μία δυσανάλογα μεγάλη ισχύ στον αραβοπερσικό κόλπο και να ζημιωθούν τα συμφέροντα της Σαουδικής Αραβίας εκεί. Αντιλαμβάνεστε ότι υπήρχε μία σωρεία συγκλινόντων συμφερόντων μέρος των οποίων είναι και το Ισραήλ που επιδιώκει την εξουδετέρωση του Ιράν. Εξάλλου, το Ιράν θα μπορούσε να υποκύψει σε ένα ενδοϊσλαμικό πόλεμο, γεγονός που θα εξυπηρετούσε το Ισραήλ: οι Μουσουλμάνοι θα έκαναν τη δουλειά απαλλάσσοντάς το από ένα σημαντικό εχθρό.
Επιπλέον, θα μπορούσε να ελέγχει και το μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας προς όφελος των Αμερικανών, των δυνάμεων δηλαδή που αντιλαμβάνονται τη Ρωσία ως εχθρό. Ακόμη, αυτοί οι οποίοι θα ήλεγχαν το Κουρδιστάν, θα ήλεγχαν τα 2/3 των υδάτων της Μέσης Ανατολής και του καλύτερου πετρελαϊκού κοιτάσματος της Μέσης Ανατολής που έχει μεγάλη καθαρότητα και χαμηλότατο κόστος με τιμή που αγγίζει το ένα δολάριο ανά βαρέλι. Αυτό το πετρέλαιο, εξάλλου, ήταν αντικείμενο λαθρεμπορίας της οικογένειας Ερντογάν.
- Δεδομένης της αρχής της Τακίγια (σημ: η "σοφή" περίσκεψη ή απόκρυψη της θρησκευτικής ομολογίας των Σιιτών Μουσουλμάνων όταν οι συνθήκες είναι εχθρικές), μήπως ο κίνδυνος της ισλαμικής τρομοκρατίας είναι πολύ μεγαλύτερος από όσο νομίζουμε;
Αναφέρω συχνά ότι το Ισλάμ δεν είναι μία οποιαδήποτε θρησκεία και γι’αυτό θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι οι Μουσουλμάνοι δράστες τρομοκρατικών χτυπημάτων δεν είναι αλλόφρονες, παρά μόνον πιστοί. Η κουλτούρα μας, αυτή των κλασικών ελληνικών οικουμενικών αξιών του Αριστοτέλη και του Διαφωτισμού, δεν μας επιτρέπει να αντιληφθούμε ούτε τι λέει το Κοράνι ούτε να αντιληφθούμε ότι τις επιθέσεις αυτές υπαγορεύουν ιερά κείμενα. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά τις επιθέσεις στην εφημερίδα Charlie Hebdo και στο Μπατακλάν, πρώην διοικητές των Ειδικών υπηρεσιών της Γαλλίας δήλωναν πως κανένα από αυτά τα τρομοκρατικά χτυπήματα δεν στερείται θεολογικής βάσης η οποία να μην βρίσκεται στα ιερά κείμενα του Ισλάμ. Και, βέβαια, εάν μελετήσετε το νομικό σύστημα του Ισλάμ, θα αντιληφθείτε ότι δεν υπάρχει τίποτα που να μην είναι δυνατόν να δικαιολογηθεί βάσει αυτού.
- Το σύνθημα του ισλαμικού κράτους είναι "θα παραμείνει και θα επεκταθεί". Θα μπορούσε αυτό να αποτελέσει πραγματικότητα; Εκτιμάτε ότι θα κλιμακωθεί η ισλαμική τρομοκρατία;
Οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι επιδεικνύουν, πλέον, μηδενική "ανοχή” στον ISIS. Και αυτό επειδή αντιλαμβάνονται πως το τέρας που κατασκεύασαν στράφηκε εναντίον τόσο των ιδίων όσο και της Ευρώπης. Με τη σειρά της η τελευταία στράφηκε κατά της Αμερικής που ζήτησε από την Ευρώπη να υποστηρίξει το κίνημα αυτό επειδή ήταν χρήσιμο για την ανατροπή του δικτάτορα Μπασάρ αλ Άσαντ που θα επέτρεπε την απόκτηση μεριδίου από την "πίτα” της Συρίας. Γι’αυτό τώρα έχει προκληθεί τεράστιο ζήτημα στη Δύση. Οι Ρώσοι έχουν αποδειχθεί, ήδη, πολύ αποτελεσματικοί στην καταπολέμηση του ISIS, ο οποίος πιστεύω ότι θα συντριβεί.
Ωστόσο, θα παραμείνει ένα κομμάτι στη Συρία το οποίο θα περάσει στην σουνιτική διοίκηση. Ένα άλλο τμήμα του, δυτικό θα είναι υπό την Αλαουτική διοίκηση και θα λειτουργεί σαν ρωσικό προτεκτοράτο και η Βόρεια Συρία θα είναι ένα δεύτερο Κουρδιστάν που θα πακτώνει στο ιρακινό κουρδιστάν στο Βόρειο Ιράκ. Και εκεί είναι το μεγάλο πρόβλημα της Τουρκιάς που θεωρεί ότι θα έχει σειρά.
Έτσι, το Κουρδιστάν ευνοεί τους πάντες: τους Ρώσους που στήριξαν ενθέρμως τη θυγατρική του PKK, το PYD που πολέμησε εκεί. Τους Αμερικανούς που δεν δέχονται ότι το PYD είναι τρομοκρατική οργάνωση, ζήτημα που προκαλεί εγκεφαλικά στον Ταγίπ Ερντογάν. Τους Ισραηλινούς οι οποίοι, λόγω της δημιουργίας ενός μεγάλου Κουρδιστάν, θα έχουν ένα τεράστιο χερσαίο στρατηγικό βάθος στην περιοχή το οποιο τους είχε αποστερήσει ο Ερντογάν. Άλλωστε, η πεποίθηση της Αμερικής, της Ρωσίας και του Ισραήλ για τη δημιουργία του διευρυμένου Κουρδιστάν έκανε την Τουρκία να λειτουργήσει διπλωματικότερα και να κάνει δεκτή τη συγγνώμη του Ισραήλ που θα καταβάλει 20 εκατ. δολάρια ανά κεφάλι για τους δολοφονηθέντες του Μαβί Μαρμαρά το 2010. Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν ζήτησε συγγνώμη από τον Πούτιν για την κατάρριψη του πολεμικού αεροσκάφους Σουχόι, προσθέτοντας, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, ότι το αεροσκάφος καταρρίφθηκε από δυνάμει πραξικοπηματία που επιδίωκε να εμπλέξει την Τουρκία με τη Ρωσία σε πόλεμο.
Ως εκ τούτου, είναι τόσα πολλά τα συμφέροντα που δεν υπάρχει περίπτωση να μην οδηγηθεί σε αποκλιμάκωση ο ISIS.
- Δια της διπλωματικής οδού, ποια θα ήταν η ενδεδειγμένη λύση για τη σταδιακή αποδυνάμωση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας;
Θα πρέπει η Δύση να απευθυνθεί και να εξηγήσει στη Σαουδική Αραβία ότι πρέπει να σταματήσει να επιτρέπει στα βακουφικά φιλανθρωπικά ιδρύματά της να χρηματοδοτούν ιερείς-κήρυκες μίσους στην Ευρώπη και σαλαφιστικά κέντρα – γιάφκες και τεμένη όπου συσπειρώνονται ριζοσπαστικά στοιχεία Θα πρέπει να το αντιληφθεί αυτό η Ευρώπη και η Αμερική, οι οποίες δεν θα πρέπει να γοητεύονται από τους ποταμούς δολαρίων της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ που, μεταξύ άλλων, είναι προστάτης της τρομοκρατικής οργάνωσης "Αδελφοί Μουσουλμάνοι". Θα πρέπει, λοιπόν, να τους συμβουλέψουμε να πάψουν να ενθαρρύνουν τη χρηματοδότηση που οδηγεί στη δημιουργία ενός Φράνκεσταϊν που είναι δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο.
dimitris.delevegos@capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου