Η εθνική μας φωνή Σοφία Βέμπο

 

Η «Τραγουδίστρια της Νίκης» που έκανε τον πόλεμο πιο υποφερτό!

Η μοναδική τραγουδίστρια και ηθοποιός, που έμελλε να μετατραπεί σε σύμβολο του ελληνικού αγώνα για ελευθερία, μας χάρισε με τη φωνή της μια σειρά από αξέχαστες επιτυχίες.

Η Βέμπο σφράγισε μνημειώδη κομμάτια του ελληνικού πενταγράμμου με την ιδιαίτερη χροιά της και έγινε σχεδόν αυτόματα διασημότητα.

Κι όταν ήρθε ο πόλεμος να ανακόψει την ασύλληπτη καριέρα της, όχι μόνο δεν θα της στερούσε τη φήμη αλλά έμελλε να την εκτοξεύσει ακόμα περισσότερο στην κορυφή, με τη Βέμπο να ερμηνεύει τα πατριωτικά τραγούδια που σιγοτραγουδούσαν οι στρατιώτες στον ελληνικο-ιταλικό πόλεμο.

Η κορυφαία κυρία της ελληνικής μουσικής ήταν πολλά περισσότερα από μια μοναδική φωνή και η πορεία της ζωής της το αποδεικνύει αυτό περίτρανα...

Πρώτα χρόνια



Η Σοφία Βέμπο γεννιέται ως Έφη Μπέμπο στις 10 Φεβρουαρίου 1910 στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης, μέσα σε οικογένεια βιοπαλαιστών της εργατικής τάξης. Έπειτα από σύντομη παραμονή στην Κωνσταντινούπολη, η οικογένεια μετεγκαθίσταται το 1914 στην Τσαριτσάνη της Λάρισας και κατόπιν στον Βόλο, όπου η μικρή Βέμπο βοηθάει από πολύ νωρίς οικονομικά τη φαμίλια της με μια σειρά από δουλειές του ποδαριού.



Το 1933, με την κιθάρα της παραμάσχαλα, παίρνει το καράβι για τη Θεσσαλονίκη, για να συναντήσει εκεί τον μεγαλύτερο αδελφό της. Σε μια ευχάριστη τροπή της μοίρας, την ώρα που τραγουδά για το κέφι της πάνω στο καράβι, την «ανακαλύπτει» ο γνωστότερος καλλιτεχνικός διευθυντής της συμπρωτεύουσας και της προτείνει αμέσως δουλειά! Έτσι κι έγινε...

Έναρξη της καριέρας



Η πρωτόγνωρη επιτυχία της Βέμπο στη μουσική σκηνή της Θεσσαλονίκης, με το κοινό να παραληρεί κάθε φορά που άνοιγε το στόμα της, σύντομα θα την έφερνε στην Αθήνα. Συμμετέχει σε μουσικοθεατρική παράσταση, με το νούμερό της να τη θέλει τσιγγάνα που τραγουδά με την κιθάρα της. Η προσωπική επιτυχία της Βέμπο στην επιθεώρηση ήταν κολοσσιαία, δεχόμενη τα συγχαρητήρια του θιάσου, που απαρτιζόταν από τον Ορέστη Μακρή και τη Μαρίκα Νέζερ, μεταξύ άλλων.



Η παράσταση στάθηκε σταθμός για την καριέρα της Βέμπο: υπογράφει παχυλό συμβόλαιο, γίνεται αμέσως γνωστή για τη μοναδική φωνή της, την ίδια στιγμή που αλλάζει το Έφη Μπέμπο στο πιο εύηχο Σοφία Βέμπο. Τη Βέμπο δεν θα τη σταματούσε τίποτα πλέον...

Προπολεμική πορεία



Τα επόμενα χρόνια, η αναγνωρισιμότητα της Βέμπο θα εκτοξευόταν, συμμετέχοντας στη μια παράσταση μετά την άλλη, την ίδια στιγμή που το όνομά της θα περάσει τα σύνορα, με την ίδια να εμφανίζεται στην Αίγυπτο και να μαγεύει τα πλήθη. Επιτυχίες της εποχής είναι τα «Μαύρα μου μάτια» και «Μη ζητάς φιλιά»...



Σειρά έχει κατόπιν η πρώτη ηχογράφηση, που έγινε για λογαριασμό της δισκογραφικής Παρλοφόν, όταν η Κολούμπια την έκοψε λόγω της ιδιαίτερης χροιάς της φωνής της! Όταν ωστόσο η Κολούμπια είδε έκπληκτη το «Μη ζητάς φιλιά» να γίνεται ασύλληπτη επιτυχία, αναγνώρισε το λάθος της και της εξασφάλισε πολυετές συμβόλαιο.



Η Βέμπο ηχογραφεί δίσκους των 78 στροφών, που γίνονται όλοι κορυφαίες επιτυχίες. Το 1935 γράφει η ίδια τους στίχους για το τραγούδι «Ας πεθάνω», που μπαίνει στα στόματα όλου του κόσμου. Η καριέρα της ακολουθεί συνεχώς ανοδική πορεία και τίποτα δεν φαίνεται να μπορεί να την ανακόψει.



Το 1936 θα συνεχιστεί το ίδιο μοτίβο, με τη Βέμπο να ηχογραφεί πυρετωδώς και τον κόσμο να σιγοτραγουδά τις κορυφαίες επιτυχίες της «Αφήστε με να πιω», «Να γιατί ακόμα σ' αγαπώ», «Δεν έχεις τίποτα, μα έχεις κάτι», «Κι αν μ' αγαπάς μη μου το πεις», «Συγνώμη σου ζητώ συγχώρεσέ με», «Κάτι με τραβά κοντά σου» και πολλά πολλά ακόμα.



Το φθινόπωρο του 1937, όντας και πάλι στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, της γίνεται πρόταση από τον παραγωγό Τόγκο Μιζράχη για να συμμετέχει στην ταινία του «Προσφυγοπούλα». Το ντεμπούτο της στο σινεμά ακολουθεί την ίδια πορεία με το μουσικό στερέωμα.



Το 1938 είναι η χρονιά της, με την ίδια να γράφει Ιστορία: η Κολούμπια, στο νέο συμβόλαιο της Βέμπο, της παραχωρεί το 10% των κερδών από την πώληση των δίσκων της, την ίδια στιγμή που οι υπόλοιποι τραγουδιστές πληρώνονταν μεροκάματο για τη δισκογραφία τους! Ταυτοχρόνως, κυκλοφορεί το «Κάποιο μυστικό» και το «Κλαις», που γράφουν τη δική τους ιστορία στο ελληνικό πεντάγραμμο.



Και σαν να μην έφταναν αυτά, το καλοκαίρι του 1938 η πρώτη πειραματική μετάδοση της ελληνικής ραδιοφωνίας γίνεται με τα τραγούδια της Βέμπο, που χαλούσαν κόσμο! Η ίδια είναι πια καταξιωμένη ερμηνεύτρια του ελαφρού τραγουδιού, ενώ την επόμενη χρονιά θα δοκιμαστεί και σε άλλα μουσικά ειδή, συνεχίζοντας πάντα τις θεατρικές εμφανίσεις.



Ερμηνεύει δύο ταγκό, τα «Στην ακρογιαλιά» και «Χειμώνας», ενώ δοκιμάζεται και στην τζαζ σύνθεση, μέσω του κομματιού του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη Απόστολου Μοσχούτη «Δυο λουλούδια σε μιαν άκρη».



Ο πόλεμος και η «Τραγουδίστρια της Νίκης»



Την αδιανόητη για την εποχή καριέρα της Βέμπο δεν μπορούσε να τη σταματήσει τίποτα, ούτε καν ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος! Και όχι μόνο αυτό, αλλά οι ελληνικο-ιταλικές εχθροπραξίες θα εκτόξευαν ακόμα περισσότερο τη μουσική της πορεία.

Η φωνή της συνοδεύει ιδανικά τα πατριωτικά και σατιρικά τραγούδια, εμψυχώνοντας τους στρατιώτες που έδιναν τη ζωή τους στο μέτωπο. Οι στίχοι αλλάζουν στο πατριωτικότερο και η Βέμπο γίνεται η φωνή του ελληνισμού που βάλλεται.



Η ίδια συμβάλει στον πόλεμο και με έναν άλλο τρόπο: προσφέρει στο Πολεμικό Ναυτικό 2.000 χρυσές λίρες ως οικονομική βοήθεια και δεν σταματά να βοηθά όπως μπορεί τον ελληνικό αγώνα.



Με την είσοδο των ναζιστικών στρατευμάτων στην Αθήνα, η Βέμπο φυγαδεύεται στη Μέση Ανατολή, όπου συνεχίζει να τραγουδά για τα ελληνικά (και συμμαχικά) στρατεύματα της περιοχής.



Η Βέμπο ήταν πια σύμβολο ενός έθνους, ταυτίζοντας το όνομά της με τον ελληνικό αγώνα για ελευθερία...

Μεταπολεμική καριέρα και προσωπική ζωή



Μετά τον πόλεμο, η καριέρα της Βέμπο συνεχίστηκε με τον ίδιο αμείωτο ρυθμό. Το 1949 απέκτησε τη δική της θεατρική στέγη στο Μεταξουργείο, το «Θέατρον Βέμπο», αναβιώνοντας το θεατρικό είδος της επιθεώρησης με σατιρικά έργα, που καθιέρωσαν μάλιστα στις συνειδήσεις του κοινού μεγάλους κωμικούς.

Ο μακροχρόνιος δεσμός που διατηρούσε η μεγάλη μας ερμηνεύτρια με τον συγγραφέα και στιχουργό Μίμη Τραϊφόρο θα καταλήξει σε γάμο το 1957, που θα διαρκέσει μέχρι τον θάνατο της Βέμπο.



Η ίδια προοδευτικά θα μειώσει τις εμφανίσεις της στο σανίδι, παίζοντας πλέον σε προσεκτικά επιλεγμένες παραστάσεις καθ' όλη τη δεκαετία του '60. Παράλληλα, εμφανίζεται στην ταινία «Στέλλα» το 1955 και στη «Στουρνάρα 288» το 1959.



Η επόμενη δεκαετία θα τη βρει να έχει σταματήσει οριστικά τις δημόσιες εμφανίσεις. Σε μια τελευταία επίδειξη του φιλελεύθερου πνεύματός της, κρύβει στο σπίτι της φοιτητές από τις χουντικές δυνάμεις τη βραδιά του Πολυτεχνείου, τους οποίους αρνείται να παραδώσει στην Ασφάλεια που χτυπά επίμονα την πόρτα της. Η Βέμπο συμμετείχε από την πρώτη στιγμή στο αντιδικτατορικό κίνημα.



Η μεγάλη κυρία του ελληνικού πενταγράμμου, που έκανε το πανελλήνιο να ριγά με τη φωνή της, πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 11 Μαρτίου 1978. Η Σοφία Βέμπο, που συνέδεσε τη ζωή και τη φωνή της με τις δυσκολίες και τις περιπέτειες της χώρας μας, αποθεώθηκε στην κηδεία της από πλήθος κόσμου, που φάνηκε να χάνει την εθνική του ηρωίδα...