ΕΤΟΣ 1908. Ένας Ινδός δημοσιογράφος στέλνει μια
επιστολή στο Λέοντα Τολστόι, ζητώντας την υποστήριξη του διάσημου
συγγραφέα στον αγώνα της Ινδίας για την ανεξαρτησία της από την
Βρετανική Αυτοκρατορία. Ο Τολστόι απαντάει με ένα μακροσκελές γράμμα, το
οποίο ο δημοσιογράφος δημοσιεύει στην εφημερεύει Free Hindustan.
Από χέρι σε χέρι, η επιστολή φτάνει τελικά στο νεαρό τότε Γκάντι, που εντυπωσιάζεται από τις ιδέες του Τολστόι και επικοινωνεί μαζί του, ξεκινώντας μια αλληλογραφία που θα διαρκέσει μέχρι το θανατό του Τολστόι, δύο χρόνια μετά.
Τα λόγια του Τολστόι στις επιστολές του ηχούν με μια φοβερή δύναμη, αποκαλύπτοντας αλήθειες που ακόμη και σήμερα δύσκολα μπορεί κανείς να αρνηθεί. Το κακό δεν αναχαιτίζεται με την βία αλλά με την αγάπη, τονίζει ο Τολστόι εισάγοντας έτσι την αρχή της παθητικής αντίστασης, που θα αποτελέσει τον ιδεολογικό πυρήνα της μετέπειτα δράσης του Γκάντι.
«Μέσα από κάθε άνθρωπο εκδηλώνεται ένα πνευματικό στοιχείο που δίνει ζωή σε όλα όσα υπάρχουν. Αυτό το στοιχείο αγωνίζεται να ενωθεί με κάθε άλλο στοιχείο της ίδιας φύσης, πράγμα που επιτυγχάνεται μέσω της αγάπης….. Σταδιακά όμως επικράτησε η άποψη ότι μια κοινότητα μπορεί να διατηρηθεί μόνο εάν μερικοί έχουν υπό τον ελεγχό τους τους άλλους, και έτσι η αλήθεια της αγάπης εμφανίστηκε εντελώς ασύμβατη με την υπάρχουσα δομή της κοινωνίας».
Στη συνέχεια, αναφέρει ο Τολστόι, οι πολιτικές ιδεολογίες εκμεταλεύτηκαν και διαστρέβλωσαν το θεμελιώδη νόμο της αγάπης, και τον αντικατέστησαν εντέλει με το νόμο της βίαιης υποταγής. Η σωτηρία λοιπόν μπορεί να έρθει μόνο με την «αποκήρυξη κάθε εναντίωσης στην ισχύ, πράγμα που απλά σημαίνει με την καθαρή εφαρμογή του νόμου της αγάπης πέρα από κάθε σοφιστεία».
Κι αυτό γιατί «η αγάπη, δηλαδή ο αγώνας της ανθρώπινης ψυχής προς την ενότητα και η αρμονική συμπεριφορά του ενός προς τον άλλον που απορρέει από αυτήν την ενότητα, αντιπροσωπεύει τον ανώτερο νόμο της ζωής»….
…..Απρίλιος του 1931. Νιώθοντας τις φλόγες του πολέμου να πλησιάζουν, ο Αινστάιν στέλνει μια επιστολή στον Φρόυντ, τον οποίο εκτιμά απεριόριστα για το έργο του, και κυρίως γιατί «η αίσθησή σας της πραγματικότητας είναι ελάχιστα θολωμένη από ευσεβείς πόθους σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους».
Ο Αινστάιν εκθέτει με κάθε λεπτομέρεια στην επιστολή του το πως βλέπει να πηγαίνουν τα πράγματα, το άθλιο παιχνίδι των πολιτικών, την αδυναμία των πνευματικών ιδεωδών να επηρεάσουν την ανθρωπότητα, για να απευθύνει τελικά στον Φρόυντ το καυτό ερώτημα:
«Υπάρχει κάποιος τρόπος για να ελευθερώσουμε το ανθρώπινο είδος από τον τρόμο του πολέμου;» Για να εξειδικεύσει λίγο παρακάτω ακόμη περισσότερο την ερωτησή του προς τον διάσημο ψυχίατρο: «Είναι δυνατόν με κάποιο τρόπο να καθοδηγειθεί η ψυχική εξέλιξη του ανθρώπου, έτσι ώστε να καταστεί απρόσβλητος από την ψύχωση του μίσους και της καταστροφικότητας;»
Ο Φρόυντ ανταποκρίνεται εγκάρδια στην πρόσκληση του Αινστάιν και στέλνει ένα μακροσκελές γράμμα στο οποίο αναλύει τις βαθύτερες αιτίες στην ψυχή του ανθρώπου που γεννούν τη βία, παρουσιάζοντας στην ουσία τη θεωρία του για την εξελικτική πορεία της βίας. Ωστόσο, ξεκινάει την επιστολή του με μια ενδιαφέρουσα επισήμανση: » Όλη μου τη ζωή έπρεπε να λέω στους ανθρώπους αλήθειες που ήταν δύσκολο να καταπιούν. Τώρα που γέρασα, το σίγουρο είναι ότι δεν θέλω να τους ξεγελάσω».
Στη συνέχεια ξεδιπλώνει με απίστευτη καθαρότητα την θεωρία του, και φθάνοντας ίσως στο πιο συναρπαστικό μέρος της, όπου αναφέρεται στην εγγενή ικανότητα του ανθρώπου να πράττει τόσο το καλό όσο και το κακό, υπερασπίζοντας ότι οι δύο αυτές φαινομενικά αντίθετες δυνάμεις λειτουργούν πάντα με την απαραίτητη ομοφωνία………….
Από χέρι σε χέρι, η επιστολή φτάνει τελικά στο νεαρό τότε Γκάντι, που εντυπωσιάζεται από τις ιδέες του Τολστόι και επικοινωνεί μαζί του, ξεκινώντας μια αλληλογραφία που θα διαρκέσει μέχρι το θανατό του Τολστόι, δύο χρόνια μετά.
Τα λόγια του Τολστόι στις επιστολές του ηχούν με μια φοβερή δύναμη, αποκαλύπτοντας αλήθειες που ακόμη και σήμερα δύσκολα μπορεί κανείς να αρνηθεί. Το κακό δεν αναχαιτίζεται με την βία αλλά με την αγάπη, τονίζει ο Τολστόι εισάγοντας έτσι την αρχή της παθητικής αντίστασης, που θα αποτελέσει τον ιδεολογικό πυρήνα της μετέπειτα δράσης του Γκάντι.
«Μέσα από κάθε άνθρωπο εκδηλώνεται ένα πνευματικό στοιχείο που δίνει ζωή σε όλα όσα υπάρχουν. Αυτό το στοιχείο αγωνίζεται να ενωθεί με κάθε άλλο στοιχείο της ίδιας φύσης, πράγμα που επιτυγχάνεται μέσω της αγάπης….. Σταδιακά όμως επικράτησε η άποψη ότι μια κοινότητα μπορεί να διατηρηθεί μόνο εάν μερικοί έχουν υπό τον ελεγχό τους τους άλλους, και έτσι η αλήθεια της αγάπης εμφανίστηκε εντελώς ασύμβατη με την υπάρχουσα δομή της κοινωνίας».
Στη συνέχεια, αναφέρει ο Τολστόι, οι πολιτικές ιδεολογίες εκμεταλεύτηκαν και διαστρέβλωσαν το θεμελιώδη νόμο της αγάπης, και τον αντικατέστησαν εντέλει με το νόμο της βίαιης υποταγής. Η σωτηρία λοιπόν μπορεί να έρθει μόνο με την «αποκήρυξη κάθε εναντίωσης στην ισχύ, πράγμα που απλά σημαίνει με την καθαρή εφαρμογή του νόμου της αγάπης πέρα από κάθε σοφιστεία».
Κι αυτό γιατί «η αγάπη, δηλαδή ο αγώνας της ανθρώπινης ψυχής προς την ενότητα και η αρμονική συμπεριφορά του ενός προς τον άλλον που απορρέει από αυτήν την ενότητα, αντιπροσωπεύει τον ανώτερο νόμο της ζωής»….
…..Απρίλιος του 1931. Νιώθοντας τις φλόγες του πολέμου να πλησιάζουν, ο Αινστάιν στέλνει μια επιστολή στον Φρόυντ, τον οποίο εκτιμά απεριόριστα για το έργο του, και κυρίως γιατί «η αίσθησή σας της πραγματικότητας είναι ελάχιστα θολωμένη από ευσεβείς πόθους σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους».
Ο Αινστάιν εκθέτει με κάθε λεπτομέρεια στην επιστολή του το πως βλέπει να πηγαίνουν τα πράγματα, το άθλιο παιχνίδι των πολιτικών, την αδυναμία των πνευματικών ιδεωδών να επηρεάσουν την ανθρωπότητα, για να απευθύνει τελικά στον Φρόυντ το καυτό ερώτημα:
«Υπάρχει κάποιος τρόπος για να ελευθερώσουμε το ανθρώπινο είδος από τον τρόμο του πολέμου;» Για να εξειδικεύσει λίγο παρακάτω ακόμη περισσότερο την ερωτησή του προς τον διάσημο ψυχίατρο: «Είναι δυνατόν με κάποιο τρόπο να καθοδηγειθεί η ψυχική εξέλιξη του ανθρώπου, έτσι ώστε να καταστεί απρόσβλητος από την ψύχωση του μίσους και της καταστροφικότητας;»
Ο Φρόυντ ανταποκρίνεται εγκάρδια στην πρόσκληση του Αινστάιν και στέλνει ένα μακροσκελές γράμμα στο οποίο αναλύει τις βαθύτερες αιτίες στην ψυχή του ανθρώπου που γεννούν τη βία, παρουσιάζοντας στην ουσία τη θεωρία του για την εξελικτική πορεία της βίας. Ωστόσο, ξεκινάει την επιστολή του με μια ενδιαφέρουσα επισήμανση: » Όλη μου τη ζωή έπρεπε να λέω στους ανθρώπους αλήθειες που ήταν δύσκολο να καταπιούν. Τώρα που γέρασα, το σίγουρο είναι ότι δεν θέλω να τους ξεγελάσω».
Στη συνέχεια ξεδιπλώνει με απίστευτη καθαρότητα την θεωρία του, και φθάνοντας ίσως στο πιο συναρπαστικό μέρος της, όπου αναφέρεται στην εγγενή ικανότητα του ανθρώπου να πράττει τόσο το καλό όσο και το κακό, υπερασπίζοντας ότι οι δύο αυτές φαινομενικά αντίθετες δυνάμεις λειτουργούν πάντα με την απαραίτητη ομοφωνία………….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου