“ADAGIO” – ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Μαίρη - Έλεν Νέζη μέτζο σοπράνο
Βασίλης Καβάγιας τενόρος
Πέτρος Μαγουλάς μπάσος
Ευαγγελιστής: Jason Darnell τενόρος
Το έργο θα παρουσιαστεί σε αυθεντική εκδοχή με την Καμεράτα σε όργανα εποχής
και με οκταμελή χορωδία δωματίου.
Τα Κατά Ιωάννην Πάθη του J.S. Bach
παρουσιάζονται στο πλαίσιο του κύκλου «Adagio – Μουσικές για τις μέρες
του Πάσχα» με τη σφραγίδα της αυθεντικής ερμηνείας του τσεμπαλίστα
Μάρκελλου Χρυσικόπουλου. Η πολυβραβευμένη Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων
της Μουσικής, λαμπροί σολίστ και μικρό χορωδιακό σύνολο αναβιώνουν την
ατμόσφαιρα της εποχής που το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε (1724).
Τα Κατά Ιωάννην Πάθη (Passio secundum Joannem, ο πρωτότυπος τίτλος στα λατινικά) είναι ένα από τα δύο σωζόμενα «Πάθη» – από τα πέντε που πιθανολογείται ότι συνέθεσε ο Μεγάλος Κάντορας της Λειψίας.
- Johann Sebastian Bach: Τα κατά Ιωάννην Πάθη, BWV 245
Μυρσίνη Μαργαρίτη σοπράνοΤα Κατά Ιωάννην Πάθη (Passio secundum Joannem, ο πρωτότυπος τίτλος στα λατινικά) είναι ένα από τα δύο σωζόμενα «Πάθη» – από τα πέντε που πιθανολογείται ότι συνέθεσε ο Μεγάλος Κάντορας της Λειψίας.
- Johann Sebastian Bach: Τα κατά Ιωάννην Πάθη, BWV 245
Μαίρη - Έλεν Νέζη μέτζο σοπράνο
Βασίλης Καβάγιας τενόρος
Πέτρος Μαγουλάς μπάσος
Ευαγγελιστής: Jason Darnell τενόρος
Το έργο θα παρουσιαστεί σε αυθεντική εκδοχή με την Καμεράτα σε όργανα εποχής
και με οκταμελή χορωδία δωματίου.
Καμεράτα – Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής σε όργανα εποχής
Μουσική διεύθυνση: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Στην προσπάθεια προσέγγισης της μουσικής του Μπαχ, χιλιόμετρα σελίδων έχουν γραφτεί θέλοντας να ερμηνευθεί η κάθε νότα, η κάθε αρμονία της σύνθεσης ως αναντικατάστατο κομμάτι ενός συγκεκριμένου θρησκευτικού υπερκείμενου του οποίου η αποκρυπτογράφηση είναι απαραίτητη για την ουσιαστική κατανόηση της μουσικής. Η ανιούσα χρωματική κίνηση υποδηλώνει τον δρόμο προς την Σταύρωση, η κατιούσα βηματική κίνηση τον θάνατο κ.ο.κ. Έχω διανύσει κάποια εξ’ αυτών των χιλιομέτρων, πότε ως οδηγός και πότε ως λαθρεπιβάτης, καταλήγωντας πάντα στο συμπέρασμα πως στην μουσική του Μπαχ τελείται συγχρόνως η αποθέωση και η έκπτωση της ρητορικής, και άρα κάθε ερμηνευτική κλείδα είναι τελικά χρήσιμη μόνο για τα δωμάτια υπηρεσίας. Αν πράγματι, μετά από την μελέτη των πηγών, μετά τις εντέρινες χορδές και το ένα αναλόγιο ανά φωνή της χορωδίας υπάρχει ακόμη κάτι που μας διαφεύγει από το πνεύμα των Παθών της εποχής του Μπαχ, αυτό σίγουρα δεν εντοπίζεται σε κάποιο κεφάλαιο της ιστορικά ενημερωμένης ερμηνείας. Δεν οφείλεται επίσης στην εμπορευματοποίηση των συνθηκών ακρόασης, ούτε στα αναπαυτικά καθίσματα της αίθουσας Λαμπράκη – σε αντίθεση με τα ξύλινα στασίδια του Αγ. Θωμά στην Λειψία – ούτε στις περιορισμένες δυνατότητες της εκάστοτε παραγωγής στον τόπο μας – φτάνει κανείς να δει πως στην δεύτερη παρουσίαση ο ίδιος ο Μπαχ αντικαθιστά το λαούτο με το τσέμπαλο και τις βιόλες d’ amore με δύο βιολιά με σουρντίνες για να καταστεί σαφές πως η Αθήνα του 2014 δεν υστερεί και τόσο της Λειψίας του 1736. Αντιθέτως πιστεύω ότι αυτό που μας διαφεύγει σήμερα από την εμπειρία ακρόασης αυτής της μουσικής είναι η αίσθηση της κοινότητας. Πιο συγκεκριμένα η αίσθηση συμμετοχής σε μια κατά βάση λαϊκή Λειτουργία όπου η διμερής αφήγηση των Παθών πλαισιώνει ένα σύγχρονο κήρυγμα. Ειδικά με τα «Κατά Ιωάννη» προσφέρεται στην κοινότητα ένας ήρωας. Στο «Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο» ο Χριστός φαίνεται να έχει κερδίσει εξαρχής. Δεν υπάρχει η αγωνία στον Κήπο της Γεθσημανής. Τα στοιχεία του πειρασμού, της αμφιβολίας και της προδοσίας έχουν σχεδόν εκτοπιστεί. Η ερώτηση «Το ποτήριον … ούμή πίω αυτό;» δενείναι πλέον μία στιγμή σύγκρουσης αλλά έχει αποκτήσει μεγαλειώδη ρητορική διάσταση. Το «Ίνα τι με εγκατέλειπες» έχει αντικατασταθεί από το «Τετέλεσται» και ο ρόλος του Ιούδα δεν θα ήταν υποψήφιος ούτε για β’ ανδρικό.
Είναι συχνά τόσο συμπαγής και ομοιογενής ο χαρακτήρας του τέταρτου Ευαγγελίου που ο Μπαχ (ή ο λιμπρετίστας του) αναγκάζεται να εισαγάγει εμβόλιμα και κάποια εδάφια από το «Κατά Ματθαίον» και το «Κατά Μάρκον» ώστε να εμπλουτίσει τη μουσική αφήγηση με επιπλέον στοιχεία όπως η μετάνοια, η αδυναμία, ο θρήνος, η απόγνωση.
Σήμερα, στο κοσμικό λοιπόν πλαίσιο των συναυλιών, χωρίς κοινότητα, χωρίς κήρυγμα και χωρίς κήρυκα, αυτή η «Συνοπτική» παράκαμψη του Μπαχ είναι κάτι που κάνει «Τα κατά Ιωάννη» πλέον επίκαιρα. Σήμερα, ακόμη πιο πέρα από τις υπέροχες νότες, τους συμβολισμούς του μπαρόκ και τα πνευματώδη clins d’œil της δαιδαλώδους παρτιτούρας σε μία εποχή που βρίθει από ινδάλματα αλλά τελικά τής λείπουν οι ήρωες.Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Μουσική διεύθυνση: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Στην προσπάθεια προσέγγισης της μουσικής του Μπαχ, χιλιόμετρα σελίδων έχουν γραφτεί θέλοντας να ερμηνευθεί η κάθε νότα, η κάθε αρμονία της σύνθεσης ως αναντικατάστατο κομμάτι ενός συγκεκριμένου θρησκευτικού υπερκείμενου του οποίου η αποκρυπτογράφηση είναι απαραίτητη για την ουσιαστική κατανόηση της μουσικής. Η ανιούσα χρωματική κίνηση υποδηλώνει τον δρόμο προς την Σταύρωση, η κατιούσα βηματική κίνηση τον θάνατο κ.ο.κ. Έχω διανύσει κάποια εξ’ αυτών των χιλιομέτρων, πότε ως οδηγός και πότε ως λαθρεπιβάτης, καταλήγωντας πάντα στο συμπέρασμα πως στην μουσική του Μπαχ τελείται συγχρόνως η αποθέωση και η έκπτωση της ρητορικής, και άρα κάθε ερμηνευτική κλείδα είναι τελικά χρήσιμη μόνο για τα δωμάτια υπηρεσίας. Αν πράγματι, μετά από την μελέτη των πηγών, μετά τις εντέρινες χορδές και το ένα αναλόγιο ανά φωνή της χορωδίας υπάρχει ακόμη κάτι που μας διαφεύγει από το πνεύμα των Παθών της εποχής του Μπαχ, αυτό σίγουρα δεν εντοπίζεται σε κάποιο κεφάλαιο της ιστορικά ενημερωμένης ερμηνείας. Δεν οφείλεται επίσης στην εμπορευματοποίηση των συνθηκών ακρόασης, ούτε στα αναπαυτικά καθίσματα της αίθουσας Λαμπράκη – σε αντίθεση με τα ξύλινα στασίδια του Αγ. Θωμά στην Λειψία – ούτε στις περιορισμένες δυνατότητες της εκάστοτε παραγωγής στον τόπο μας – φτάνει κανείς να δει πως στην δεύτερη παρουσίαση ο ίδιος ο Μπαχ αντικαθιστά το λαούτο με το τσέμπαλο και τις βιόλες d’ amore με δύο βιολιά με σουρντίνες για να καταστεί σαφές πως η Αθήνα του 2014 δεν υστερεί και τόσο της Λειψίας του 1736. Αντιθέτως πιστεύω ότι αυτό που μας διαφεύγει σήμερα από την εμπειρία ακρόασης αυτής της μουσικής είναι η αίσθηση της κοινότητας. Πιο συγκεκριμένα η αίσθηση συμμετοχής σε μια κατά βάση λαϊκή Λειτουργία όπου η διμερής αφήγηση των Παθών πλαισιώνει ένα σύγχρονο κήρυγμα. Ειδικά με τα «Κατά Ιωάννη» προσφέρεται στην κοινότητα ένας ήρωας. Στο «Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο» ο Χριστός φαίνεται να έχει κερδίσει εξαρχής. Δεν υπάρχει η αγωνία στον Κήπο της Γεθσημανής. Τα στοιχεία του πειρασμού, της αμφιβολίας και της προδοσίας έχουν σχεδόν εκτοπιστεί. Η ερώτηση «Το ποτήριον … ούμή πίω αυτό;» δενείναι πλέον μία στιγμή σύγκρουσης αλλά έχει αποκτήσει μεγαλειώδη ρητορική διάσταση. Το «Ίνα τι με εγκατέλειπες» έχει αντικατασταθεί από το «Τετέλεσται» και ο ρόλος του Ιούδα δεν θα ήταν υποψήφιος ούτε για β’ ανδρικό.
Είναι συχνά τόσο συμπαγής και ομοιογενής ο χαρακτήρας του τέταρτου Ευαγγελίου που ο Μπαχ (ή ο λιμπρετίστας του) αναγκάζεται να εισαγάγει εμβόλιμα και κάποια εδάφια από το «Κατά Ματθαίον» και το «Κατά Μάρκον» ώστε να εμπλουτίσει τη μουσική αφήγηση με επιπλέον στοιχεία όπως η μετάνοια, η αδυναμία, ο θρήνος, η απόγνωση.
Σήμερα, στο κοσμικό λοιπόν πλαίσιο των συναυλιών, χωρίς κοινότητα, χωρίς κήρυγμα και χωρίς κήρυκα, αυτή η «Συνοπτική» παράκαμψη του Μπαχ είναι κάτι που κάνει «Τα κατά Ιωάννη» πλέον επίκαιρα. Σήμερα, ακόμη πιο πέρα από τις υπέροχες νότες, τους συμβολισμούς του μπαρόκ και τα πνευματώδη clins d’œil της δαιδαλώδους παρτιτούρας σε μία εποχή που βρίθει από ινδάλματα αλλά τελικά τής λείπουν οι ήρωες.Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου