Ο Παίχτης είναι μια υπερβολική έκφραση της ανησυχίας του ανθρώπου.
Όλοι οι άνθρωποι είναι λίγο πολύ με τον τρόπο τους παίχτες, ο καθένας. Και παίζουν σε κάποιο είδος άφαντης ρουλέτας κόκκινο-μαύρο.
Η φυγόκεντρη τάση της ψυχής, η λαχτάρα της φυγής στο καινούριο, τον ίδιο πυρήνα ηδονής έχει, το τέντωμα του τόξου του ζωικού δυναμικού και την αγωνία, αντίρροπο στην ομοιομορφία και τη ζωική χαλαρότητα.
Στο βιβλίο ο Ντοστογιέφσκι βάζει τους ήρωες αντιμέτωπους με τα πάθη τους, τον έρωτα και τον τζόγο .Προσπαθεί ο Ντοστογιέφσκι να βάλει τα δύο πάθη σε μια ζυγαριά και να συνδέσει το ένα ως αποτέλεσμα του άλλου:
Επιτέλους, έπειτα από δύο εβδομάδες απουσία ξαναγύρισα.Πάνε κιόλας τρεις μέρες που οι δικοί μας έφτασαν στο Ρουλεττένμπουργκ.Πίστευα ότι θα με περίμεναν με ανυπομονησία, αλλά είχα κάνει λάθος.Ο στρατηγός είχε ύφος υπερβολικά αδιάφορο, μου μίλησε με περιφρόνηση και μ’εστειλε στην αδερφή του.Είναι φανερό ότι βρήκαν τα λεφτά που ήθελαν να δανειστούν.Μου φάνηκε μάλιστα πως ο στρατηγός ενοχλήθηκε απ’την παρουσία μου.Η Μαρία Φιλίποβνα ήταν πολύ ταραγμένη μου είπε μερικά λόγια, αλλά πήρε τα χρήματα, τα μέτρησε και άκουσε την αναφορά μου ως το τέλος.Περίμεναν για το γεύμα τον Μέζεντωφ, το γάλλο και έναν εγγλέζο.Όπως πάντα μόλις πιάσουν μερικά λεφτά, προσκαλούν τον κόσμο για φαγητό -αλλά μοσχοβίτικα.Η Παυλίνα Αλεξάντροβνα, όταν με είδε, με ρώτησε γιατί είχα λέιψει τόσο καιρό κι έφυγε προτού ακούσει την απάντησή μου.Τόκανε επίτηδες.Όμως πρέπει να εξηγηθούμε γιατί η στάση αυτή με ενοχλεί.
Μου έδωσαν ένα μικρό δωμάτιο στον τέταρτο όροφο του ξενοδοχείου. Όλοι ξέρουν ότι και’γω είμαι μέλος της ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ. Κατάφεραν να τους προσέχουν. Καθένας εδω πέρα, παίρνει το στρατηγό για κάποιο πάμπλουτο ρώσο ευγένη. Πριν απ’το γεύμα μέσα σε άλλες παραγγελίες, μου έδωσε δύο χαρτονομίσματα των χιλίων φράγκων για να τα χαλάσω.Τα χάλασα στο γραφείο του ξενοδοχείου.Τώρα, θα μας κοιτάζουν, τουλάχιστο για οχτώ μέρες, σαν εκατομμυριούχους.Πήγα να πάρω το Μίσια και τη Νάντια για να τους πάω βόλτα, αλλά, καθώς βρισκόμουνα στη σκάλα, ο στρατηγός έστειλε να με φωνάξουν :έκρινε σωστό να μάθει σ ποιο μέρος πήγαινα περίπατο τ παιδιά του.Αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να με κοιτάξει κατάφατσα. Θα τόθελε πολύ, αλλά, κάθε φορά, του απαντάω με ένα βλέμμα τόσο επίμονο, αυθάδικο δηλαδή, που φαίνεται να τα χάνει…..
Έχει πει ο συγγραφέας:
Μερικά πράγματα δεν μπορεί κανένας να τα κρίνει, αν δεν τα έχει δοκιμάσει μόνος του.
«Κανένας πόνος της ζωής δεν είναι τόσο βαθύς που να μπορεί να συγκριθεί με το θάνατο, αυτόν τον αιώνιο ανταγωνιστή της.»
«Και μήπως είναι τίποτα άλλο από ένα όνειρο η ζωή μας;»
«Το έγκλημα δεν πρέπει να κρίνεται με τις καθιερωμένες θεωρίες. Η φιλοσοφία του είναι κάπως περισσότερο πολύπλοκη απ’ ό,τι νομίζεται. Έχει αναγνωριστεί πως ούτε η φυλακή, ούτε η απειλή της κρεμάλας, ούτε οποιοσδήποτε άλλος τρόπος εξαναγκασμού μπορούν να θεραπεύσουν τον εγκληματία.»
«Οι γυναίκες είναι ικανές απ’ το μηδέν να κάμουν το παν.»
«Η ακολασία πορώνει το μυαλό και κάνει αναίσθητη την καρδιά.»
«Εάν δέν υπάρχει Θεός, όλα επιτρέπονται»
Που οδηγεί στην συζήτηση του προβλήματος της ελευθερίας του ανθρώπου καί της επιλογής εκ μέρους του;
Το «Έγκλημα και Τιμωρία», εστιάζει στην ψυχική οδύνη και τα ηθικά διλήμματα ενός εξαθλιωμένου πρώην φοιτητή, ο οποίος καταστρώνει κι εκτελεί ένα σχέδιο δολοφονίας μιας μισητής τοκογλύφου, με σκοπό να καρπωθεί τα χρήματά της και ταυτόχρονα να απαλλάξει τον κόσμο από την παρασιτική ύπαρξή της. Για τον φοιτητή, ισχύει το «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Ο Ντοστογιέφσκι στο «Έγκλημα και Τιμωρία» δεν ψυχογραφεί μοναδικά τον εσωτερικό κόσμο ενός -γοητευτικά σπάνιου- δολοφόνου, αλλά ψυχογραφεί και την ρωσική κοινωνία της εποχής που δεν διαφέρει πολύ από τις φτωχικές, πνευματικά και μη, κοινωνίες του παρόντος.
Ξεκινώντας από ένα έγκλημα για το οποίο υπεύθυνη είναι η ίδια η κοινωνία, ο Ντοστογιέφσκι, στο πρόσωπο του θύτη, που είναι συγχρόνως και θύμα, προβάλλει την υπαρξιακή του αγωνία σε έναν κόσμο ζοφερό.
Με το «Έγκλημα και τιμωρία» ο συγγραφέας θέτει ενώπιόν μας το υπαρξιακό πρόβλημα:
Ο φοιτητής Ρασκόλνικωφ, που έγινε δολοφόνος διαμαρτυρόμενος για την κοινωνική αδικία και καταγγέλοντάς την, προβληματίζεται αν σε τελευταία ανάλυση είναι ο ίδιος εγκληματίας, τη στιγμή που όσοι κάνουν τους πολέμους ευθύνονται για εκατομμύρια θανάτους σε όλο τον κόσμο…
Η ψυχολογική ανάλυση του ήρωα από το μεγάλο Ρώσο συγγραφέα δίνει στο έργο βάθος και ο προβληματισμός του το καθιστά διαχρονικό. Δίκαια θεωρείται ένα από τα μεγάλα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και διδάσκεται σε πολλές σχολές Ψυχολογίας πανεπιστημίων του σύγχρονου κόσμου.
Ο Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι
Πέτυχε να εξακολουθεί να ζει και μετά την εποχή του και να περάσει τα γεωγραφικά σύνορα γιατί τα σπουδαιότερα προβλήματα της ανθρώπινης ύπαρξης διατηρούν τη σημασία τους κάτω από όλους τους όρους της ζωής: είναι θεμελιώδη ερωτήματα που δεν συνδέονται με τις εξωτερικές πλευρές της ζωής αλλά με τις βασικές προϋποθέσεις της που ριζώνουν στη φύση του ανθρώπου. Γράφει για πνευματικά ανήσυχους αναγνώστες με ανεξάρτητη σκέψη που πάνω απ’ όλα θέλουν να γνωρίζουν για ποια πράγματα οφείλουν να στοχαστούν.
Υπήρξε κορυφαία μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ρωσικής καταγωγής. Γεννήθηκε το 1821στη Μόσχα. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Μηχανικών της Αγίας Πετρούπολης. Υπηρέτησε στο στρατό για ένα μικρό χρονικό διάστημα αλλά τον εγκατέλειψε γρήγορα γιά να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Μελέτησε την κοινωνία και τον κόσμο όχι θεωρητικά αλλά στην πράξη. Θέμα των έργων του, η ίδια η ζωή. Είδε από κοντά τις υποβαθμισμένες συνοικίες, γνώρισε τη φτώχεια, τον πόνο, την εξαθλίωση των ταπεινών ανθρώπων και στη συνέχεια μετέφερε τις εικόνες αυτές στα μυθιστορήματα του. Ασχολήθηκε με τον άνθρωπο και την κοινωνία και υπήρξε αγωνιστής και επαναστάτης.
Εναντιώθηκε στην πολιτική του Τσάρου Νικολάου του Α’. Αυτή του η στάση είχε αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για συνωμοσία και να καταδικαστεί σε τετραετή φυλάκιση. Τα χρόνια του εγκλεισμού του στις φυλακές του Όμσκ υπέφερε τρομερά βασανιστήρια και εξευτελισμούς. Στα χρόνια της φυλάκισης και εξορίας του αντλούσε δύναμη από μια Καινή Διαθήκη που είχε μαζί του. Το 1859 επέστρεψε στην Πετρούπολη και εξέδωσε μαζί με τον αδελφό του δύο περιοδικά τα οποία, όμως, δεν σημείωσαν επιτυχία με αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος. Ο μόνος τρόπος γιά να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η συγγραφή. Άρχισε λοιπόν να γράφει συνέχεια και ακούραστα με αποτέλεσμα να καταφέρει να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του σχετικά άνετα. Σε αυτό το διάστημα έγραψε τα καλύτερα του έργα: Ο παίκτης, Οι αδερφοί Καραμαζώφ, Έγκλημα και Τιμωρία, Ο Ηλίθιος, Οι δαιμονισμένοι. Όταν κατάφερε πλέον να ανασάνει από το βάρος των χρεών ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού Πολίτης και λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το δικό του περιοδικό, Το Ημερολόγιο Ενός Συγγραφέα, που σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές εμπειρίες σημείωσε τεράστια επιτυχία. Πέθανε το 1881 στην Πετρούπολη σε ηλικία 60 ετών.Ο Ντοστογιέφσκι, πέρα από επιληπτικός, υπέφερε σ’ όλη του τη ζωή και από ασθένεια των πνευμόνων.
Εργα του:
Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι, Ο παίκτης, Έγκλημα και τιμωρία, Ο αιώνιος σύζυγος, Οι δαιμονισμένοι, Ο ηλίθιος, Ο έφηβος, Αδελφοί Καραμάζωβ, Λευκές νύχτες, Μια αδύναμη καρδιά, Ένας τίμιος κλέφτης, Ο μικρός ήρωας, Μια αξιοθρήνητη ιστορία ,Το υπόγειο, Το όνειρο ενός γελοίου,
«Το ημερολόγιο ενός συγγραφέα» οι και Χειμερινές σημειώσεις σε καλοκαιρινές εντυπώσεις
Ας σκεφτούμε με Καλοκαιρινές Απόλλωνιες στοχαστικές σκέψεις σε Ανοιξιάτικα καταπράσινα λιβάδια μιας Περσεφόνης….
Η παρέα
Όλοι οι άνθρωποι είναι λίγο πολύ με τον τρόπο τους παίχτες, ο καθένας. Και παίζουν σε κάποιο είδος άφαντης ρουλέτας κόκκινο-μαύρο.
Η φυγόκεντρη τάση της ψυχής, η λαχτάρα της φυγής στο καινούριο, τον ίδιο πυρήνα ηδονής έχει, το τέντωμα του τόξου του ζωικού δυναμικού και την αγωνία, αντίρροπο στην ομοιομορφία και τη ζωική χαλαρότητα.
Στο βιβλίο ο Ντοστογιέφσκι βάζει τους ήρωες αντιμέτωπους με τα πάθη τους, τον έρωτα και τον τζόγο .Προσπαθεί ο Ντοστογιέφσκι να βάλει τα δύο πάθη σε μια ζυγαριά και να συνδέσει το ένα ως αποτέλεσμα του άλλου:
Επιτέλους, έπειτα από δύο εβδομάδες απουσία ξαναγύρισα.Πάνε κιόλας τρεις μέρες που οι δικοί μας έφτασαν στο Ρουλεττένμπουργκ.Πίστευα ότι θα με περίμεναν με ανυπομονησία, αλλά είχα κάνει λάθος.Ο στρατηγός είχε ύφος υπερβολικά αδιάφορο, μου μίλησε με περιφρόνηση και μ’εστειλε στην αδερφή του.Είναι φανερό ότι βρήκαν τα λεφτά που ήθελαν να δανειστούν.Μου φάνηκε μάλιστα πως ο στρατηγός ενοχλήθηκε απ’την παρουσία μου.Η Μαρία Φιλίποβνα ήταν πολύ ταραγμένη μου είπε μερικά λόγια, αλλά πήρε τα χρήματα, τα μέτρησε και άκουσε την αναφορά μου ως το τέλος.Περίμεναν για το γεύμα τον Μέζεντωφ, το γάλλο και έναν εγγλέζο.Όπως πάντα μόλις πιάσουν μερικά λεφτά, προσκαλούν τον κόσμο για φαγητό -αλλά μοσχοβίτικα.Η Παυλίνα Αλεξάντροβνα, όταν με είδε, με ρώτησε γιατί είχα λέιψει τόσο καιρό κι έφυγε προτού ακούσει την απάντησή μου.Τόκανε επίτηδες.Όμως πρέπει να εξηγηθούμε γιατί η στάση αυτή με ενοχλεί.
Μου έδωσαν ένα μικρό δωμάτιο στον τέταρτο όροφο του ξενοδοχείου. Όλοι ξέρουν ότι και’γω είμαι μέλος της ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ. Κατάφεραν να τους προσέχουν. Καθένας εδω πέρα, παίρνει το στρατηγό για κάποιο πάμπλουτο ρώσο ευγένη. Πριν απ’το γεύμα μέσα σε άλλες παραγγελίες, μου έδωσε δύο χαρτονομίσματα των χιλίων φράγκων για να τα χαλάσω.Τα χάλασα στο γραφείο του ξενοδοχείου.Τώρα, θα μας κοιτάζουν, τουλάχιστο για οχτώ μέρες, σαν εκατομμυριούχους.Πήγα να πάρω το Μίσια και τη Νάντια για να τους πάω βόλτα, αλλά, καθώς βρισκόμουνα στη σκάλα, ο στρατηγός έστειλε να με φωνάξουν :έκρινε σωστό να μάθει σ ποιο μέρος πήγαινα περίπατο τ παιδιά του.Αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να με κοιτάξει κατάφατσα. Θα τόθελε πολύ, αλλά, κάθε φορά, του απαντάω με ένα βλέμμα τόσο επίμονο, αυθάδικο δηλαδή, που φαίνεται να τα χάνει…..
Έχει πει ο συγγραφέας:
Μερικά πράγματα δεν μπορεί κανένας να τα κρίνει, αν δεν τα έχει δοκιμάσει μόνος του.
«Κανένας πόνος της ζωής δεν είναι τόσο βαθύς που να μπορεί να συγκριθεί με το θάνατο, αυτόν τον αιώνιο ανταγωνιστή της.»
«Και μήπως είναι τίποτα άλλο από ένα όνειρο η ζωή μας;»
«Το έγκλημα δεν πρέπει να κρίνεται με τις καθιερωμένες θεωρίες. Η φιλοσοφία του είναι κάπως περισσότερο πολύπλοκη απ’ ό,τι νομίζεται. Έχει αναγνωριστεί πως ούτε η φυλακή, ούτε η απειλή της κρεμάλας, ούτε οποιοσδήποτε άλλος τρόπος εξαναγκασμού μπορούν να θεραπεύσουν τον εγκληματία.»
«Οι γυναίκες είναι ικανές απ’ το μηδέν να κάμουν το παν.»
«Η ακολασία πορώνει το μυαλό και κάνει αναίσθητη την καρδιά.»
«Εάν δέν υπάρχει Θεός, όλα επιτρέπονται»
Που οδηγεί στην συζήτηση του προβλήματος της ελευθερίας του ανθρώπου καί της επιλογής εκ μέρους του;
Το «Έγκλημα και Τιμωρία», εστιάζει στην ψυχική οδύνη και τα ηθικά διλήμματα ενός εξαθλιωμένου πρώην φοιτητή, ο οποίος καταστρώνει κι εκτελεί ένα σχέδιο δολοφονίας μιας μισητής τοκογλύφου, με σκοπό να καρπωθεί τα χρήματά της και ταυτόχρονα να απαλλάξει τον κόσμο από την παρασιτική ύπαρξή της. Για τον φοιτητή, ισχύει το «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Ο Ντοστογιέφσκι στο «Έγκλημα και Τιμωρία» δεν ψυχογραφεί μοναδικά τον εσωτερικό κόσμο ενός -γοητευτικά σπάνιου- δολοφόνου, αλλά ψυχογραφεί και την ρωσική κοινωνία της εποχής που δεν διαφέρει πολύ από τις φτωχικές, πνευματικά και μη, κοινωνίες του παρόντος.
Ξεκινώντας από ένα έγκλημα για το οποίο υπεύθυνη είναι η ίδια η κοινωνία, ο Ντοστογιέφσκι, στο πρόσωπο του θύτη, που είναι συγχρόνως και θύμα, προβάλλει την υπαρξιακή του αγωνία σε έναν κόσμο ζοφερό.
Με το «Έγκλημα και τιμωρία» ο συγγραφέας θέτει ενώπιόν μας το υπαρξιακό πρόβλημα:
Ο φοιτητής Ρασκόλνικωφ, που έγινε δολοφόνος διαμαρτυρόμενος για την κοινωνική αδικία και καταγγέλοντάς την, προβληματίζεται αν σε τελευταία ανάλυση είναι ο ίδιος εγκληματίας, τη στιγμή που όσοι κάνουν τους πολέμους ευθύνονται για εκατομμύρια θανάτους σε όλο τον κόσμο…
Η ψυχολογική ανάλυση του ήρωα από το μεγάλο Ρώσο συγγραφέα δίνει στο έργο βάθος και ο προβληματισμός του το καθιστά διαχρονικό. Δίκαια θεωρείται ένα από τα μεγάλα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και διδάσκεται σε πολλές σχολές Ψυχολογίας πανεπιστημίων του σύγχρονου κόσμου.
Ο Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι
Πέτυχε να εξακολουθεί να ζει και μετά την εποχή του και να περάσει τα γεωγραφικά σύνορα γιατί τα σπουδαιότερα προβλήματα της ανθρώπινης ύπαρξης διατηρούν τη σημασία τους κάτω από όλους τους όρους της ζωής: είναι θεμελιώδη ερωτήματα που δεν συνδέονται με τις εξωτερικές πλευρές της ζωής αλλά με τις βασικές προϋποθέσεις της που ριζώνουν στη φύση του ανθρώπου. Γράφει για πνευματικά ανήσυχους αναγνώστες με ανεξάρτητη σκέψη που πάνω απ’ όλα θέλουν να γνωρίζουν για ποια πράγματα οφείλουν να στοχαστούν.
Υπήρξε κορυφαία μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ρωσικής καταγωγής. Γεννήθηκε το 1821στη Μόσχα. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Μηχανικών της Αγίας Πετρούπολης. Υπηρέτησε στο στρατό για ένα μικρό χρονικό διάστημα αλλά τον εγκατέλειψε γρήγορα γιά να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Μελέτησε την κοινωνία και τον κόσμο όχι θεωρητικά αλλά στην πράξη. Θέμα των έργων του, η ίδια η ζωή. Είδε από κοντά τις υποβαθμισμένες συνοικίες, γνώρισε τη φτώχεια, τον πόνο, την εξαθλίωση των ταπεινών ανθρώπων και στη συνέχεια μετέφερε τις εικόνες αυτές στα μυθιστορήματα του. Ασχολήθηκε με τον άνθρωπο και την κοινωνία και υπήρξε αγωνιστής και επαναστάτης.
Εναντιώθηκε στην πολιτική του Τσάρου Νικολάου του Α’. Αυτή του η στάση είχε αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για συνωμοσία και να καταδικαστεί σε τετραετή φυλάκιση. Τα χρόνια του εγκλεισμού του στις φυλακές του Όμσκ υπέφερε τρομερά βασανιστήρια και εξευτελισμούς. Στα χρόνια της φυλάκισης και εξορίας του αντλούσε δύναμη από μια Καινή Διαθήκη που είχε μαζί του. Το 1859 επέστρεψε στην Πετρούπολη και εξέδωσε μαζί με τον αδελφό του δύο περιοδικά τα οποία, όμως, δεν σημείωσαν επιτυχία με αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος. Ο μόνος τρόπος γιά να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η συγγραφή. Άρχισε λοιπόν να γράφει συνέχεια και ακούραστα με αποτέλεσμα να καταφέρει να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του σχετικά άνετα. Σε αυτό το διάστημα έγραψε τα καλύτερα του έργα: Ο παίκτης, Οι αδερφοί Καραμαζώφ, Έγκλημα και Τιμωρία, Ο Ηλίθιος, Οι δαιμονισμένοι. Όταν κατάφερε πλέον να ανασάνει από το βάρος των χρεών ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού Πολίτης και λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το δικό του περιοδικό, Το Ημερολόγιο Ενός Συγγραφέα, που σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές εμπειρίες σημείωσε τεράστια επιτυχία. Πέθανε το 1881 στην Πετρούπολη σε ηλικία 60 ετών.Ο Ντοστογιέφσκι, πέρα από επιληπτικός, υπέφερε σ’ όλη του τη ζωή και από ασθένεια των πνευμόνων.
Εργα του:
Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι, Ο παίκτης, Έγκλημα και τιμωρία, Ο αιώνιος σύζυγος, Οι δαιμονισμένοι, Ο ηλίθιος, Ο έφηβος, Αδελφοί Καραμάζωβ, Λευκές νύχτες, Μια αδύναμη καρδιά, Ένας τίμιος κλέφτης, Ο μικρός ήρωας, Μια αξιοθρήνητη ιστορία ,Το υπόγειο, Το όνειρο ενός γελοίου,
«Το ημερολόγιο ενός συγγραφέα» οι και Χειμερινές σημειώσεις σε καλοκαιρινές εντυπώσεις
Ας σκεφτούμε με Καλοκαιρινές Απόλλωνιες στοχαστικές σκέψεις σε Ανοιξιάτικα καταπράσινα λιβάδια μιας Περσεφόνης….
Η παρέα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου